Seizoen 2021 / 2022

rabbijn Walter Homoelka (Potsdam) en prof. Magnus Striet (Freiburg i.Br.) voeren een erudiet en betrokken gesprek over Jezus: ‘Christologie auf dem Prüfstand, Jesus der Jude – Christus der Erlöser’, Verlag Herder, Freiburg im Breisgau 2019). Is hij Jezus de Jood, of veeleer Christus de Verlosser? Is er een christologie denkbaar die de Joden in hun waarde laat ‘als Gods eerste liefde? Joodse én Christelijke vragen en (voorlopige?) antwoorden.. 

Ook dit jaar wordt weer een avond georganiseerd om met elkaar te zingen. In de afgelopen jaren hebben we gezongen uit het Nieuwe Liedboek en de bundel Zangen van Zoeken en Zien. Dit keer zingen we opnieuw uit het Liedboek maar nu liederen uit de Engelse traditie, vertaald of in de eigen taal. In het Liedboek staan er velen. Uit de lange lijst met Engelse hymnen is een keus gemaakt.

U bent van harte welkom op deze avond.

Bach schreef zijn cantate 176 voor zondag 27 mei 1725, de zondag na Pinksteren, waarop het feest van de heilige drieëenheid (God Vader, Zoon en Heilige Geest) wordt gevierd,

Als Bach BWV 176 componeert heeft hij twee jaar lang meer dan wekelijks een cantate gecomponeerd; een Trinitatis-cantate vormt bij Bach het slot van een cantatejaargang omdat hij in 1723 - toevallig - rond Trinitatis in Leipzig arriveerde en zijn reeks cantatecomposities ('jaargang') begon met de 1e Zondag ná Trinitatis.

Natuurlijk heeft hij het op deze zondag over de watersnoodramp, en wel n.a.v. Psalm 89: 9-12: God die heerst over de opgeblazenheid der zee. We willen de preek samen lezen en bespreken.  

Alle 7 goed!

Het is nog maar de vraag of naturisten wel zo blij zijn met de opdracht de naakten te kleden. Het Adamskostuum bevalt hen prima. En lang niet iedereen wordt even enthousiast bij het voorstel de vreemdeling te herbergen. Anders was ons asielbeleid wel humaner. En wie de hongerigen gaat voeden, moet rekening houden met diverse diëten. Weleens een gevangene bezocht?

Natuurlijk, de zeven werken van barmhartigheid deugen. Er valt geen speld tussen te krijgen dat het goed is om ze te doen.

Tegelijk kunnen ze wel een frisse update gebruiken. Die krijgen ze in ‘Alle 7 goed’.

De wandeling wordt vervolgd in stilte óf in gesprek met een andere deelnemer. Er is een gezamenlijke afsluiting.

We lopen ongeveer anderhalf uur, grotendeels over onverharde paden.

Voor wie dat wil is er na afloop gelegenheid om nog even na te praten .

Daarbij kwam het verzoek op, eens nader naar die tekst te kijken. Dat zullen op deze twee avonden doen. De eerste avond begint met enige informatie over de woelige tijd (die van de volksverhuizingen) waarin deze tekst een functie vervulde (art. 1-2). Maar vooral kijken we naar het eerste deel, dat leesregels en leerregels opstelt over het verstaan van het nieuwtestamentisch getuigenis van Vader, Zoon en Geest, waarmee de belijdenis bepaalde uitkomsten formuleert van debatten uit de 4e eeuw (art. 3-28). De tweede avond vervolgen me met het tweede deel, een formulering van de uitkomsten van de debatten uit de 5e eeuw over het spreken over Jezus Christus als ‘waarlijk God en waarlijk mens’ (art. 29-42).  Achterhaalde dogma’s? Misschien. Het aardige van goed geformuleerde regels is, dat je altijd kunt vragen: als we het zo niet willen, hoe dan wel?

Het boek Genesis vertelt de verhalen van de wording, den beginne… Het zijn symboolverhalen die ons laten verwonderen bij de kosmos, licht en donker, oerzeeën en vruchtbaar land, vruchtbomen, planten- en dierenwereld en ook nog de mens. De verhalen werpen de vraag op: waartoe zijn wij op aarde? De verhalen van Genesis 1– 4, dromen hoe het allemaal bedoeld kan zijn, maar vertellen ook van de mens op zoek is naar eigen verantwoordelijkheid en strijd  om de macht en de moord van een onschuldige… In die oerverhalen staat ook het verhaal van de grote vloed, de allesverwoestende kracht van het water, en de boog aan de hemel, de verbinding van hemel en aarde, de samenhang van het al. Het gaat over goed en kwaad, de onmetelijke kracht van de natuur, de mens als kans en gevaar voor het geheel.

Marc Chagall heeft geïnspireerd door deze verhalen beeldende doeken gemaakt, gouaches, litho’s en van de schepping indrukwekkende glas-in-loodramen. Kijkend en mediterend bij de kunstwerken willen we de bijbelse verbeelding van de oerverhalen tot leven wekken. Misschien worden er meer vragen opgeroepen dan antwoorden gegeven, gaan we anders, meer beschouwend, verwonderend  én kritisch kijken naar ons geloven en leven op aarde…

Drie avonden:

1. de verbeelding van den beginne  (Gen. 1 en 2)
2. de mens tussen schuld en onschuld (Gen. 3 en 4)
3. van zondvloed tot regenboog (Gen. 6 tot 9)

Al snel werd duidelijk dat het NBG opmerkingen en kritiek van gebruikers en (ver)taalwetenschappers serieus wilde nemen: op termijn zou er een revisie komen. Op 21 oktober staat daarvan de publicatie gepland. Wat is er gedaan met de duizenden opmerkingen van vaklui en ‘gewone’ gebruikers die bij het NBG binnenkwamen? Is de vertaling nu hier en daar veranderd/verbeterd, of zijn er diepgaand andere keuzes gemaakt? Een rondgang langs de meest ingrijpende wijzigingen. 

In het najaar lezen we (een deel van) het verhaal over Jezus/Isa; in het voorjaar (een deel van) het verhaal over Maria/Mirjam. 

We volgen daarin de werkwijze van een performatieve dialoog.

We vragen van de deelnemers een open houding, oprechte nieuwsgierigheid, en bovenal het vermogen te luisteren en de moed je te laten raken door het verhaal van de ander.

Hoewel de heer van den Berg een grote levenservaring heeft op dat gebied, wil hij ook graag zijn ervaringen in gesprek met u delen. Ook is er volop gelegenheid om jouw/uw ervaringen te delen

Marinus van den Berg heeft vanaf het begin contacten met mensen die een naaste (partner/vriend, zus....) door corona verloren maar ook door ongevallen en hoe ook dit door de corona werd beinvloed.

De klimaatcrisis, het verdwijnen van dieren en de toenemende vervuiling van de aarde stellen nieuwe vragen aan geloof en theologie. Het antwoord is vaak vooral praktisch. Steeds meer kerken schakelen over op duurzame energie en leggen bijvoorbeeld een kerktuin aan.

Er is meer nodig, stelt Trees van Montfoort. Ook het denken over God en de wereld moet veranderen. Want het christendom heeft bijgedragen aan de ecologische crisis door de mens te  zien als heerser over de aarde en negatief te spreken over de natuur. Wie de Bijbel opnieuw gaat lezen ziet een ander beeld: Gods liefde voor heel de schepping.

Uit het juryrapport: ‘Groene theologie is een hyper-urgent en noodzakelijk boek. Met haar grondige theologische onderzoek naar een zeer actueel en belangrijk thema daagt Van Montfoort uit (wat heet: ze dwingt) tot een verregaande christelijk-theologische bezinning op de verhouding tussen God, schepping, natuur en mens. Het boek helpt gelovigen én ongelovigen om met een andere bril de Bijbel te lezen.’

Trees van Montfoort is onderzoeker, predikant van de Protestantse Kerk in Nederland en communicatieadviseur. Ze studeerde zowel protestantse als katholieke theologie.

Is mijn leven voltooid? Steeds meer mensen stellen zichzelf deze vraag. In mijn lezing wil ik deze vraag – die heel persoonlijk kan worden – vanuit verschillende perspectieven bespreken. Ik begin met een duik in de geschiedenis. Daarmee wil ik aannemelijk maken waarom de vraag naar -voltooid leven- juist in deze tijd naar voren komt. Daarna wil ik enkele verhalen vertellen van mensen die aangeven dat hun leven voltooid is. Deze verhalen geven een goed inzicht in de verschillende motieven die een rol spelen in de overwegingen van burgers. Van daaruit zetten we een stap naar de ethiek. Verschillende ethische overwegingen zullen we met elkaar bespreken. Ook wil ik laten zien hoe die overwegingen geleid hebben tot een politiek advies aan de regering. Ik sluit de lezing af met een uitnodiging aan de kerken om op pastorale wijze met deze problematiek om te gaan. Op de vraag -Is mijn leven voltooid?- wil ik enkele bijbelse lichtstralen laten vallen.

Prof. dr. Maarten J. Verkerk was bijzonder hoogleraar Christelijke Filosofie in Maastricht en Eindhoven. Daarbij was gezondheidszorg een van zijn aandachtsgebieden als filosoof en ethicus. Hij was tevens lid van de adviescommissie-Schnabel over -Voltooid leven-.

De zondag is niet voor iedereen een feestelijke dag. Genoeg mensen die met hun ziel onder de arm het weekend ingaan en weer uitkomen, of maar een klein netwerk hebben om op terug te vallen. Wie heeft er in het weekend dan tijd voor je? Gelukkig is er Zin op Zondag, een diaconale activiteit van samenwerkende kerken waar vooral de kwetsbare mensen in onze samenleving gebruik van maken. Er wordt een maaltijd geserveerd, gekookt door vrijwilligers, met ingredienten die de voedselbank over heeft. Het draait geheel op vrijwilligers, en vindt elke zondag plaats in het gemeentecentrum van de Lutherse Kerk. Ook eens meedraaien? Een kijkje nemen in de keuken? Geef je dan op, en ga mee boodschappen halen bij de voedselbank op vrijdag (14.30-15.00 uur), en leg op zondag de laatste hand aan de maaltijd en wees de gastheer/vrouw (13.30-16.00 uur). Deze activiteit staat dit seizoen drie keer open voor maximaal drie personen per keer.

Op deze avond  nodigt Teunis  Bunt  ons uit om hem te vergezellen in de wereld van de poezie. We lezen samen gedichten, klassieke en moderne, om te kijken hoe ver we in ze kunnen doordringen en hoe ver ze in ons doordringen. Terloops brengt hij  ook de techniek (metrum, rijm, beeldspraak) ter sprake.

Teunis Bunt is docent Nederlands en kenner van de Nederlandse literatuur en poezie.

Festival of Lessons and Carols is een dienst die traditioneel rond Kerst plaatsvindt, met name in Engeland. In een dergelijke viering wordt het verhaal van de zondeval, de belofte van de Messias en de geboorte van Jezus verteld aan de hand van negen korte lezingen, de lessons, afgewisseld met het zingen van carols, hymnen en koormuziek. Deze dienst is met medewerking van het Wagenings Torenkamerkoor olv Elly Meijer.

Het thema is: De lijn van de lezingen en de gedichten is afgestemd op advent: vanuit de beloften in het Oude Testament naar de vervulling in het Nieuwe Testament.

De muziek van het koor is zeer afwisselend - zoals u van het Torenkamerkoor mag verwachten. Enerzijds zijn er mooie bewerkingen van klassieke Engelse kerstliederen. Anderzijds zijn er ook sfeervolle stukken van bijvoorbeeld de componist Cristiansen of Gjeilo. Het thema wordt treffend verklankt en kunt u vinden in het lied ........

Van harte welkom!

Het is geen boek over de inhoud van geloof maar over de plaats van geloof in de samenleving. In de Westerse samenleving is geloof een mogelijkheid geworden in plaats van een vanzelfsprekendheid. Zelfs gelovigen vinden hun geloof bijzonder. Daardoor is geloven moeilijk geworden. In de inleidingen en het gesprek gaat het over de vraag hoe dat komt. Wat ervaren deelnemers zelf als moeilijkheid in hun geloven? Taylor meent dat mensen een onuitroeibare neiging hebben om op zoek te gaan naar iets wat het leven te boven gaat. Dat ontkennen werkt verstikkend voor het leven. Kunnen we hem hierin volgen?

Voor het dagelijks leven in zijn klooster schreef Benedictus een Regel. Deze tekst, een van de meest gelezen boeken uit de Middeleeuwen, berustte op oudere modellen, maar bezit een heel eigen karakter. Waar in de oude kloosterregels de nadruk lag op discipline en ascese, is Benedictus opmerkelijk mild van toon.

Het menselijk karakter maakt de regel tot meer dan alleen een historisch belangrijk document. Ook niet-christenen in de 21ste eeuw kunnen er kracht en inspiratie uit putten:

• Regelmaat, authenticiteit, zuiverheid en aandacht voor de dingen die je doet zijn waarden van alle tijden.

‘Sint Benedictus had iets begrepen dat wij soms niet meer begrijpen: dat orde ruimte geeft’.

Misschien wel dat iedere generatie dat weer op een eigen manier doet? Maar dat dus ook iedere generatie naar eigen passende manieren zoekt. Of kun je toch nog putten uit de ervaring van hoe jouw eigen ouders dat destijds met jou deden?. En hoe doe je dat samen? Zinvol om daar ook met andere ouders eens over te sparren. Dat willen we daarom vooral doen. Met natuurlijk ook wat tips, de ..do..s en don..t..s.. volgens mensen die vaak met deze onderwerpen bezig zijn. Laten we samen in ieder geval een lijst maken met tips en aanmoedigingen om elkaar mee te geven. Want geloofsopvoeding is heus niet alleen een ingewikkeld traject, het is vooral ook erg mooi - een weg samen met je kind, waarin ook heel veel waardevols te beleven en te ontvangen valt...! 

Begin 2022 zal een Bachcantate meezingproject worden georganiseerd, uitmondend in de cantatedienst op 6 februari in de Lutherse kerk, Beukenlaan 12, Ede. In studie wordt genomen de cantate ‘Alles nur nach Gottes Willen’ (BWV 72). Deze cantate voor sopraan, alt, bas, koor, twee hobo’s, strijkers en continuo klonk voor het eerst in Leipzig op 27 januari 1726, de derde zondag na Epifaniën.

Het monumentale openingskoor met zijn levendige en concertante karakter is voor koor een dankbaar studieobject. Alle stemgroepen laten zich horen in zowel uitbundige als verstilde gedeelten.

Enthousiaste zangers worden opgeroepen één koor te vormen om de verschillende koordelen van deze cantate in te studeren.

De koorrepetities vinden plaats in de Lutherse kerk op de zaterdagen 15, 22 en 29 januari van 09.00 tot 10.30 uur. De generale repetitie met orkest wordt gehouden op zaterdag 5 februari van 11.45 tot 12.30 uur. Het geheel staat onder leiding van dirigent Dick Troost.

Zangers kunnen zich vóór 20 december 2021 per mail aanmelden bij Annelies Smit: smit.stein.callenfels@upcmail.nl graag met vermelding van de stemsoort.

De bijbeltekst heeft het eerste woord, vóórdat theologie en kerk er hun zegje over doen. Vorig jaar verscheen ‘De tekst mag het zeggen’ (J. Dubbink, KokBoekencentrum), dat inzicht geeft in Deurloo’s werk en werkwijze. Dat boek dient als kapstok bij een tocht door Deurloo’s bijbeldtheologische werk. 

Een mens te zijn op aarde: de relatie tussen vluchtelingen en burgers in Nederland/Europa en wat dat met christen-zijn te maken heeft

Als hoogleraar missiologie die zich inzet voor het bespreekbaar maken van migratiedynamieken in de samenleving, belichaamt Dorottya Nagy vele vormen van migratiedynamieken zelf. Naast het feit dat ze in vele landen van Europa heeft gewoond, gewerkt en gestudeerd, heeft ze ook ervaring met migratie buiten Europa. Vele labels van het migratiemanagement (internationaal student, brain drain object, Oost-Europeaan, hybride identiteit, -allochtoon-, migrant, emigrant, immigrant, succesvol geïntegreerde) heeft ze aan den lijve ervaren. In haar werk over migratie probeert ze telkens opnieuw door te vragen hoe migratie binnen een samenleving (land, stad, dorp, wijk) -wij- en -zij-groepen creëert. Dat -wij- en -zij- deel zijn van identiteitsvorming betekent dat het belangrijk is om te kijken naar hoe deze groepen gemaakt/gevormd worden en wat het bestaan van deze groepen voor de samenleving betekent. Wat hebben christenen hiermee in het dagelijks leven te maken?

De manier waarop wij als samenleving praten over migranten, zegt iets over hoe wij met elkaar omgaan. Keer op keer moeten wij – mensen, geïdentificeerd/gezien als migranten en niet-migranten, kerken, de samenleving – ons afvragen of onze veronderstellingen en onze manier van praten over migratie adequaat is.

Tijdens deze avond zal Dorottya Nagy de problematiek van vluchteling-zijn in Nederland theologisch belichten. Daarmee zijn de centrale vragen: wat gebeurt er in Nederland onder het label -vluchteling-? Wat is de relatie tussen vluchteling-zijn en burger-zijn? Wat betekent het een mens te zijn, te blijven en te worden voor de verschillende partijen die deel uitmaken van situaties die over vluchtelingschap gaan? Hoe gaat een christelijke gemeenschap om met de complexe vraagstuk -vluchtelingen-?

De avond wordt georganiseerd met het principe -niets over hen/ons zonder hen/ons-, dat wil zeggen dat én niet-vluchtelingen én vluchtelingen deel zijn van de avond.

Omdat hij in de kerk ontdekt dat een mens van genade leeft. Omdat hij in de kerk mag delen in iets dat groter is dan hemzelf: de geloofsgemeenschap. Omdat hij daar ook stil kan zijn en op zoek mag naar de diepste stem in hemzelf, die van God. Omdat hij in de kerk steeds weer ontdekt wie hij zelf is: mens die niet kan leven zonder die andere mens en zonder God.

Gedreven door nieuwsgierigheid, maar ook door zijn eigen ziektegeschiedenis als kind, ging hij op zoek naar antwoorden. Zou er een mechanisme schuil kunnen gaan achter het leven? Een mechanisme dat alles zou kunnen verklaren?

Benieuwd naar het antwoord? Doe dan mee aan deze avond over dit boek van Harold Stevens: ‘De droom van Ha'adam’. Van tevoren lezen mag, maar is niet noodzakelijk.

Naar huidige standaarden wordt hier opgeroepen tot genocide. In 1994 ontstond zo’n volkerenmoord in Rwanda. De Hutu’s stigmatiseerde de Tutsi’s als volk van Amalek, dat dus vernietigd moest worden. Binnen drie maanden werd 70% van de Tutsi’s vermoord met onder meer een beroep op de Bijbel. 

Maar het ‘Woord van God’ brengt toch vrede en gerechtigheid? De Rwandese theoloog Viateur Ndikumana onderzocht of de teksten in de Bijbel over Amalek inderdaad aanzetten tot volkerenmoord. Het stond toch duidelijk in de Bijbel! Hij gebruikte bij zijn onderzoek resultaten van historisch kritische Bijbelwetenschappen en deed een opmerkelijke ontdekking. Daarover gaat de lezing in het Leerhuis waarin onder meer aandacht zal worden geschonken aan de onmisbare rol van de Bijbelwetenschappen bij de uitleg van Bijbelteksten. De lezing eindigt met een waarschuwing: vergeet nooit Amalek (Deuteronomium 25:17 en 1 Samuël 15:2). Amalek, die tegenwoordig Corona heet. 

Iedereen zoekt een rol die bij hem of haar past en we onderzoeken vervolgens wat dit met je doet. Wat maakte dat je deze rol koos? Voel je je er in thuis of toch niet? Wat gebeurt er met je als het verhaal zich ontrolt? Verandert het verhaal, verandert je perspectief? Een interactieve bijeenkomst waarbij van alles in beweging komt.

Twee avonden – twee verhalen – twee keer een ontmoeting met de bijbel én jezelf. Bijbelkennis is niet nodig. Iedereen kan meedoen.

In een tijd waar veel op ons afkomt om ons druk om te maken hebben we steeds vaker behoefte aan een rustmoment. Meditatie is één van de manieren om die rust te vinden. Daarbij oefenen mensen in meer bewustwording en gaan op zoek naar wie ze diep van binnen zijn.

Het moment van stilte na de overweging of het luisteren naar muziek tijdens de zondagse viering kun je ervaren als een meditatiemoment. Er zijn er verschillende manieren om te mediteren. Je kunt het alleen doen of in een groep. Andries Scherpenzeel is ervaren in het begeleiden van meditatiebijeenkomsten voor groepen. Hij leidt deze meditatie en Erik Onnink speelt op de vleugel. 

In zijn brief van 3 augustus 1944 stelt hij indringende vragen over het christelijk geloof en de rol van de kerk in een tijd van de mondiger wordende mens en toenemende secularisatie. Hij analyseerde haarscherp het tekort van het toenmalige officiele christendom. Hebben zijn gedachten over de toekomst van geloof en kerk ook nu nog betekenis?

Of heeft de mens een eigen wil en kan hij daarmee dus misschien wel tegen Gods plan ingaan? Natuurlijk heeft de grote theoloog Augustinus (ca. 400) hier uitspraken over gedaan. Maar hierover is een heel felle discussie gevoerd tussen de tijdgenoten Luther en Erasmus. Aan de hand van wat zij gezegd hebben wil ik het probleem van de vrije wil proberen te benaderen.  

Om een antwoord op deze vraag te kunnen geven kun je proberen na te gaan of niet allerlei stofjes of een soort van elektronische schakelingen in onze hersens zorgen dat wij een beslissing nemen, of dat je gedachten dat doen, of je geest, of misschien je ziel.

Maar ik wil deze vraag op een heel andere manier benaderen. Ik wil nagaan wat theologen daarover gedacht hebben. Ik concentreer me daarbij vooral op de discussie tussen twee verwante geesten: Luther en Erasmus (ca. 1525).

Beiden hadden een hoge achting voor elkaar, beiden waren zeer godsdienstige mannen, maar elk op een anderen manier. Luther had de Bijbel in zijn volkstaal, het Duits, vertaald. Erasmus heeft als eerste een zo goed mogelijk betrouwbare tekst in de grondtalen van de Bijbel uitgegeven. Ze kenden elkaar ook goed.

Luther schrijft dan een boek met de titel ‘de Servo Arbitrio’ (de ziel als dienaar), waarin hij stelt dat de wil van de mens een dienaar is van de genade God’s, of (al te) kort gezegd: de mens heeft geen vrije wil, maar God bepaalt wat de mens wil. Hij stuurt zijn boek naar zijn vriend Erasmus. Deze leest het natuurlijk en schrijft een reactie daarop met de titel ‘de Libero Arbitrio’ (de vrije wil). Hij beweert dat Luthers opvatting niet klopt.

Helaas betekende zijn reactie ook meteen het einde van hun vriendschap.

Ik hoop inzichtelijk te kunnen maken hoe enerzijds de theoloog Luther en anderzijds de wetenschapper Erasmus tot hun conclusies zijn gekomen.

Hij gelooft, zij niet…!

Of andersom natuurlijk, zij gelooft, hij niet Allerlei combinaties zijn denkbaar. Deze avond gaan we aan de hand van wat fragmenten van dit televisieprogramma, dat van 2003 tot 2005 werd uitgezonden in gesprek over geloof in je relatie. Hoe doe je dat, als één wel betrokken is bij het kerkelijk leven en de ander er niet zoveel mee heeft? De tijd dat mensen in hun eigen zuil hun levenspartner vonden ligt al ver achter ons. Steeds meer komt het voor dat één van beiden wel gelovig (of: kerkelijk) is en de ander niet. Maar hoe werkt dat dan als het gaat over geloofsopvoeding, als er kinderen zijn? En maak je afspraken over het bezoeken van kerkdiensten? Hoe doen anderen dat? Steeds vaker bij doopgesprekken, maak ik mee dat ouders hier verschillend in staan. Soms in alle ontspanning en soms is het toch ook wel lastig. Hoe je het ook ervaart; het is vast verrijkend om hier samen over in gesprek te gaan! Een avond die al lang gepland stond, maar er nu eindelijk gaat komen! Welkom! Uiteraard ook voor mensen die geen kerklid zijn.

Het zegt vaak wie of wat we belangrijk vinden en waar we waarde aan hechten. Denk daarbij aan onze relatie met dieren en natuur. Tegelijk denken en werken we  vaak met ...frames.., zo wordt barbecue al snel gezien als iets voor mannen, witte wijn voor vrouwen en snoep voor kinderen.   

Tijdens deze avond staan we stil bij hoe wij in onze wereld voeding produceren en consumeren, hoe dat verbonden is met levensstijl en identiteit. Daarbij kijken we ook welke rol voeding speelt in de Bijbel.

Maar wat is die erfenis? Daar worden steeds vaker vraagtekens bij geplaatst. De positie van de vrouw, de plaats van de overheid, de verhouding tot Israёl, het zondebegrip, en sommige gedragsregels staan voor even zo vele opvattingen die dogmatisch als in beton geklonken lijken te zijn. Ze hebben dikwijls verwarring en ook veel verdriet veroorzaakt. Reeds lang is een andere kijk op Paulus gaande. Die andere kijk is misschien wel het beste te illustreren met de sleuteltekst Galaten 3:28 “….hebt u met Christus bekleed. Hierbij is geen sprake van Jood of Griek, van slaaf of van vrije, van mannelijk of vrouwelijk. Gij alle zijt immer één in Christus Jezus.“ Een leerhuisavond over Paulus is een ontdekkingstocht om het begrip vrijheid in Christus voor deze tijd te leren verstaan. 

De Johannes-Passion van Bach (1685-1750) is een heel andere compositie dan de meer bekende Mattéüs-Passion van dezelfde componist. In de eerste plaats is de geschiedenis van het werk veel ingewikkelder. Bach heeft het werk meerdere malen veranderd en van die veranderingen zijn we niet goed op de hoogte. Er ontbreken nogal wat gegevens om de verschillende plaatjes compleet te krijgen. Een overzicht van de uitvoeringen maakt dat duidelijk:

1724 Nicolaikirche (komt bijna overeen met huidige versie)

1725 Thomaskirche (nogal wat veranderingen aangebracht)

1728 Nicolaikirche (bijna gelijk aan 1724)

1732 (?) Nicolaikirche

Als Bach zijn Passionen gaat schrijven in Leipzig, sluit hij aan bij een Lutherse traditie om op Goede Vrijdag, en soms ook op Palmzondag, het lijdensverhaal uit een van de evangeliën in rolverdeling voor te dragen. Het is een gebruik dat teruggaat op de 10e eeuw.

Bachs Johannes-Passion is een oratorische passion: Bijbeltekst wordt in rolverdeling voorgedragen en afgewisseld met commentaar in de vorm van koralen (12) en aria’s en arioso’s (10). (Minder aria’s dan in de Matthäus Passion.)

Tijdens de lezing zullen aan de hand van klinkende voorbeelden de verschillen tussen de Passionen duidelijk worden gemaakt.

Bidden hoe doe je dat?

Over de hele wereld wordt gebeden. Door verschillende soorten gelovigen, met héél verschillende beelden van God. Boeiend – om daar samen over in gesprek te zijn, en ook hoe je gedachten over God je gebeden uiteraard bepalen. Toch gaan we dat niet zozeer doen.  We willen samen - aan de slag - De leerlingen van Jezus vroegen aan Jezus ..leer ons bidden. Aan de hand van het gebed wat Jezus hen dan leert – en vanuit andere Bijbelteksten hopen we deze avonden wat verder te groeien in gebed. Met elkaar, voor elkaar. Misschien wel onwennig of zelfs spannend, maar te mooi en waardevol om het op z'n minst te proberen. Deze avonden zijn dus niet bedoeld om samen te discussiëren óver gebed of om meer informatie op te doen over het boeiende wereldwijde verschijnsel gebed maar om met enkele handreikingen te oefenen in gebed tot de God van de Bijbel.  Lees je Bijbel, bid elke dag, dat je groeien mag.

De Geloofsbelijdenissen van de kerk proberen God in woorden of beelden te vangen. Omdat die credo’s eeuwenlang aanvaard zijn als goed en waar, hebben ze grote invloed gehad en zijn ze als ijkpunten gaan gelden. Maar ze bevatten ook woorden die in onze tijd voor veel mensen problematisch zijn geworden: ‘Vader’ kan beschermend maar ook patriarchaal en zelfs agressief overkomen; ‘Almachtige’ troostend zijn, maar ook een levensgroot struikelblok vormen: ‘waar zie je die almacht dan?!’ Als we minder massief over God proberen te spreken, komen we dan in Ietsisme terecht? Of moet je pal staan voor de bijbelse waarheid?  In de bijbel wordt op juist veel verschillende manieren over God gesproken, ook daar spelen tijd en cultuur een rol, persoonlijke ervaring, confrontatie met andere volken en hun goden. Ook na het vastleggen van de canon van de Bijbel heeft het denken over God niet stilgestaan. Elke tijd, iedere cultuur probeert dat op eigen wijze te doen. Hoe spreken we nu over God, op zo’n manier dat we recht doen aan die veelkleurigheid van teksten en aan onze eigen tijd?

dr. Joep Dubbink is bijzonder hoogleraar Bijbelse Theologie aan de VU in Amsterdam en predikant in Uithoorn.

De zondag is niet voor iedereen een feestelijke dag. Genoeg mensen die met hun ziel onder de arm het weekend ingaan en weer uitkomen, of maar een klein netwerk hebben om op terug te vallen. Wie heeft er in het weekend dan tijd voor je? Gelukkig is er Zin op Zondag, een diaconale activiteit van samenwerkende kerken waar vooral de kwetsbare mensen in onze samenleving gebruik van maken. Er wordt een maaltijd geserveerd, gekookt door vrijwilligers, met ingredienten die de voedselbank over heeft. Het draait geheel op vrijwilligers, en vindt elke zondag plaats in het gemeentecentrum van de Lutherse Kerk. Ook eens meedraaien? Een kijkje nemen in de keuken? Geef je dan op, en ga mee boodschappen halen bij de voedselbank op vrijdag (14.30-15.00 uur), en leg op zondag de laatste hand aan de maaltijd en wees de gastheer/vrouw (13.30-16.00 uur). Deze activiteit staat dit seizoen drie keer open voor maximaal drie personen per keer.

WERELDGEBEDS-DAG 2022 

THEMA: I KNOW THE PLANS I HAVE FOR YOU

(Organisatie: Verenigd Koninkrijk)

In het najaar lezen we (een deel van) het verhaal over Jezus/Isa; in het voorjaar (een deel van) het verhaal over Maria/Mirjam. 

We volgen daarin de werkwijze van een performatieve dialoog.

We vragen van de deelnemers een open houding, oprechte nieuwsgierigheid, en bovenal het vermogen te luisteren en de moed je te laten raken door het verhaal van de ander.

Deze dialoog doet denken aan wat Martin Buber schrijft over de ontmoeting van Ich und Du. Als hoorders staan wij niet buiten deze dialoog maar raken er helemaal in betrokken.  

Sigmund Freud waagde zich als hoogbejaard psychoanalyticus aan een provocerende studie over Mozes en de monotheïstische religie, waarin hij Mozes herleidde tot zijn Egyptische afkomst. Wilde hij daarmee tijdens de naziterreur de Joden vrijwaren van de 'uitvinding' van het monotheïsme? In 1941 betwistte godsdienstwijsgeer Martin Buber de connectie met de universele zonnegod van Achnathon. De God van Mozes is onzichtbaar, maar laat zich niettemin zien en horen in de geschiedenis van de volkeren en  eist volgens Buber een volk geheel en al op.  

Het Boeddhisme lijkt steeds aantrekkelijker te worden voor veel westerlingen. De boeddhistische kloosters in Z-O Azië worden overspoeld met westerse zin-zoekers. Misschien zoeken velen naar wijsheid – gnosis. Gnosis is één van de belangrijkste termen binnen het Boeddhisme. Het verkrijgen van wijsheid, inzicht met als doel de ware onthechting van het zelf. Deze avond gaan we op zoek naar de verbinding tussen de wijsheid en de christelijke traditie van de liefde – agape.  Loopt er een religieuze breuklijn tussen het westen en het oosten, of zijn de tradities te overbruggen met behulp van een oude kerkvader? Na een inleiding lezen we stukken uit de tekst van Aloysius Pieris (Love meets Wisdom) en exegetiseren we een kernvers uit het Evangelie van Johannes (17:3).

Bachs Grote Passie

Een klein muziektheater rondom Bach, zijn familie en zijn geliefde Matthäus-Passion.

Elk jaar wordt in het hele land rond Pasen de Mattheus-Passion, een compositie van Johann Sebastian Bach uitgevoerd.  Saaie klassieke muziek? Alleen voor oude mensen? Moet je in God geloven om het een mooi begrijpelijk verhaal te vinden? Er zijn heel veel kinderen in ons land die, ook als ze niet gelovig zijn, de muziek en het verhaal geweldig vinden. Vooral door het zelf te zingen beleef je niet alleen de muziek en het verhaal maar ook een beetje de tijd waarin het werd gecomponeerd. De leerlingen van de Koorschool Midden–Gelderland en de leden van COV Excelsior kunnen je daar meer over vertellen. Op zes basisscholen wordt bij Muziek in de Klas de muziek van Bach al uitgelegd door Gerben Budding en Albert Wissink. Allebei zijn ze dirigent en hebben een klassieke opleiding.

Bach zelf, de grote componist, zijn vrouw, dochters en zonen nodigen jullie uit voor:

-Bachs Grote Passie –

Alle musici spelen en zijn gekleed alsof ze zo uit de tijd van Bach zijn gestapt.

Rolverdeling: vader Johann Sebastian Bach wordt gespeeld door Albert Wissink, dirigent van de Koorschool Midden-Gelderland.

De zoon Carl Philipp Emanuel wordt gepeeld Gerben Budding - dirigent van COV Excelsior, Hij neemt tevens de baspartij en de Christuspartij voor zijn rekening en heeft het script geschreven.

Moeder Anna Magdalena wordt gespeeld door Margreet Rietveld– sopraan en dochter Catharina Dorothea wordt vertolkt door Mariska Wessel – alt.

Zoon Wilhelm Friedemann wordt gespeeld door  Joost van der Linden. Hij zingt de tenorpartij en enkele recitatieven.

Dochter Elisabeth, Elske Tinbergen, en Zoon Johann Gottfried Bernhard, Dick Meijer, spelen, cello, orgel en klavecimbel.

Verder werken mee COV Excelsior en Koorschool Midden-Gelderland

De solisten worden voorgesteld door Graaf Hermann Carl von Keyserlingk , Arjen Threels, namens Bespreek het Samen.

De productie is van Cultura, Bespreek het Samen en beide koren.

De lijdenstijd is zo ook een leertijd voor de gemeente geworden, voor de geloofsleerlingen met name. Heeft die verschuiving sporen nagelaten in de liedboeken van de 20e eeuw (o.a. bundel ’38, LvdK 1973, Liedboek 2013, Gezangen voor Liturgie, Verzameld Liedboek)  – en zo ja welke: qua (theologische) inhoud, wat betreft de taal etc?

“Sieben letzte Worte unseres Erlösers am Kreuz’’

Carel ter Linden is emeritus predikant. Samen met de pianiste Karin Kuyper voert  hij sinds enige jaren in de lijdenstijd een programma uit, met daarin zeven korte overdenkingen over de zeven woorden, die ons van Jezus zijn overgeleverd als door hem aan het kruis gesproken. De overdenkingen worden afgewisseld door de muziek die Joseph Haydn in 1786 bij deze ‘kruiswoorden’ schreef op verzoek van de bisschop van Cadiz, die op deze wijze in zijn kerk de Goede Vrijdag wilde vieren. Van deze instrumentale muziek klinkt hier een pianobewerking die door Haydn is geautoriseerd.

Daarbij helpt hij twee misverstanden uit de weg die er samen aan bijdragen dat mensen maar door blijven vervuilen. Ten eerste de gedachte dat je als individu machteloos bent ('Ik kan wel stoppen met autorijden, maar wat maakt dat uit, afgezet tegen alle Chinezen en Indiërs die auto gaan rijden?#39;) Ten tweede de vrees dat je iets opoffert als je minder vervuilt ('Ik kan mijn stukje vlees niet missen')

Maarten Meester (1966) studeerde algemene literatuurwetenschap, journalistiek en filosofie (cum laude). Nu studeert hij milieu-natuurwetenschappen. Hij publiceerde onder meer De Meester-methode. De makkelijkste manier om te stoppen met mileiuvervuilen, Nieuwe spiritualiteit en Van gnosis tot alchemie.

Dit programmaonderdeel is mede mogelijk gemaakt door sponsoring van voorheen Vrijzinnigen Ede

Ds. Marja Terlouw-Sterk spreekt over haar 30-jarige ervaring als gevangenisdominee, achtereenvolgens in Scheveningen, Arnhem en Nieuwegein. In een informatieve inleiding zal worden ingegaan op onze beeldvorming over gevangenen, de taak van de kerk en de overheid, en wat wijzelf mogelijk kunnen doen om na de detentie het integratieproces van ex-gedetineerden in onze samenleving te bevorderen. Na de inleiding is er gelegenheid om vragen te stellen en van gedachten te wisselen. Momenteel is Marja Prison Chaplain bij de Stichting Epafras om als vrijwilligster Nederlandse gevangenen in Spaanse gevangenissen te bezoeken.

Onze lontjes worden steeds korter, we gaan steeds sneller de barricades op en democratie verwarren we met persoonlijke vrijheid. Ook de kerk als samenbindende factor lijkt verdwenen en God deden we misschien wel samen met die kerk weg. Onrustig zijn we, zoekend en hetlijkt of we maar geen grond kunnen vinden om in te wortelen. 

In BRONNEN gaat Kirsten op zoek naar hoe het misschien ook kan.Ze gaat hiervoor te rade bij klassieke en hedendaagse schrijvers, filosofen en religieuzen uit verschillende tradities. Wat hebben zij ons vandaag te zeggen als het gaat om verdraagzaamheid, verbinding en vrijheid? Kunnen zij een ander licht werpen? Kirsten gaat 'het gesprek' met hen aan in speelse dialogen. Ervaringen uit haar eigen leven worden aaneengeregen met verrassende verhalen en inzichten van deze 'bronnen'. Warm, wijs, kinderlijk eenvoudig soms, inspirerend en hoopgevend.

Acterend, vertellend en beeldend zet Kirsten met BRONNEN na haar voorstellingen 'Wie stenen breekt', 'Adempauze', 'Spiegelbeeld' en 'Die ik ben', opnieuw een ijzersterke en vernieuwende theatersolo neer. Integer én expressief, omlijst met muziek. 

Dit programmaonderdeel georganiseerd in samenwerking met Vrijzinnigen Bennekom en wordt mogelijk gemaakt door sponsoring van voorheen Vrijzinnigen Ede

De wandeling wordt vervolgd in stilte óf in gesprek met een andere deelnemer. Er is een gezamenlijke afsluiting.

We lopen ongeveer anderhalf uur, grotendeels over onverharde paden.

Voor wie dat wil is er na afloop gelegenheid om nog even na te praten .

Een interviewster interviewen- dat is een uitdaging!

Annemiek Schrijver is sterk in het in gesprek gaan over verwondering bij mensen. Raak en inspirerend verdiept zij zich in hun leefwereld. Daarin leren wij haar zelf ook wel enigszins kennen; en juist dàt…..

…..maakt nieuwsgierig naar wie zij zelf is. Wat haar verwondert in haar bestaan.    Welke vragen zij zichzelf stelt. Wat haar inspireert in de woorden van kerkvader Augustinus: Eert in elkander God.

Zij gaat de uitdaging aan nu eens aan de andere kant van de tafel te zitten. Caroline Oosterveen in gesprek met Annemiek Schrijver over haar eigen werk, drijfveren spiritualiteit en verwondering.

Annemiek Schrijven werkt bij de KRO-NCRV. Daar presenteert ze het televisieprogramma (en podcast) De Verwondering.  Verder presenteert ze Mijn Pelgrimspad op NPO2. Ook is ze hoofdredacteur van het tijdschrift De Verwondering.

Annemiek kan het interviewen niet laten. Daarin laat ze zich graag leiden door de inspirerende tip van kerkvader Augustinus: ‘Eert in elkander God.’

Na haar conservatoriumopleiding ging Annemiek aan de slag bij Radio 4, haar eerste grote en blijvende liefde. Al gauw maakte ze ook talloze afleveringen voor Damokles, de radio-documentaireserie van de KRO. Met haar ‘Vrouwenvluchtheuvel’ won ze daar de ADO-Mediaprijs. Tevens presenteerde ze NCRV-radioprogramma’s als Plein Publiek, Muziek Vandaag, Volgspot, Passie en Nachtlicht. Haar televisieloopbaan begon met de reeks Copyright Mens. Daarna presenteerde ze voor de IKON o.a. Het Vermoeden, IKON-live, Alziend Oog en De Nachtzoen. Ook schreef ze diverse boeken, waaronder Rachab, Verlicht mijn nacht, Mijmeringen van een stadse pelgrim, Ik geloof het wel, en Verlicht en verlost. Momenteel is ze columniste voor de NCRV-gids.. Annemiek Schrijver treedt ook op met het geven van lezingen, workshops en als dagvoorzitter.

Wat is er specifiek aan Lutherse liturgie? Daar zijn boeken vol over geschreven, en in de erediensten van de Lutherse kerken worden deze woorden praktijk. De Lutherse kerk is een zingende kerk, en dat zullen we deze avond wel merken. Tijd om je eens verder te verdiepen in rijke liturgische traditie en wat we daarvan al zingend terugvinden in het Liedboek. De Lutherse predikant Maarten Diepenbroek neemt ons mee op omtdekkingstocht.

De zondag is niet voor iedereen een feestelijke dag. Genoeg mensen die met hun ziel onder de arm het weekend ingaan en weer uitkomen, of maar een klein netwerk hebben om op terug te vallen. Wie heeft er in het weekend dan tijd voor je? Gelukkig is er Zin op Zondag, een diaconale activiteit van samenwerkende kerken waar vooral de kwetsbare mensen in onze samenleving gebruik van maken. Er wordt een maaltijd geserveerd, gekookt door vrijwilligers, met ingredienten die de voedselbank over heeft. Het draait geheel op vrijwilligers, en vindt elke zondag plaats in het gemeentecentrum van de Lutherse Kerk. Ook eens meedraaien? Een kijkje nemen in de keuken? Geef je dan op, en ga mee boodschappen halen bij de voedselbank op vrijdag (14.30-15.00 uur), en leg op zondag de laatste hand aan de maaltijd en wees de gastheer/vrouw (13.30-16.00 uur). Deze activiteit staat dit seizoen drie keer open voor maximaal drie personen per keer.

Op zondag 22 augustus wordt om 11.00 uur in het Openluchttheater Ede aan de Van Pabstlaan 1 de inmiddels bekende Oecumenische Viering gehouden. In de prachtige omgeving, omringd door mooie muziek en als Edese mensen van binnen en buiten de kerk verbonden met elkaar, kunt u luisteren naar een inspirerend verhaal van een bijzondere gastspreker! Dit jaar is dat Jacobine Geel! De muzikale ondersteuning is door het koor In Between olv Myra van der Jagt. Erik Onnink bespeelt de piano. En het geheel staat onder leiding van ds. ..... Het Openluchttheater is vanaf 10.30 uur geopend en om 11.00 uur begint de dienst.

Zo zorgen we voor verbinding

Jong en oud hebben de gelegenheid elkaar te ontmoeten in een bijzondere ambiance. Gezien de grote opkomst kunnen we stellen dat het voor veel mensen een jaarlijks terugkomende activiteit, waar men graag bij aansluit.

Voor wie

De oecumenische viering is een gastvrij, open en vooral feestelijk gebeuren. Of je nu een trouwe kerkganger bent of eigenlijk helemaal geen binding hebt met kerk en/of geloof: iedereen is van harte welkom.

Omschrijving van de plek

Het Openluchttheater Ede (of Eder Kuil) valt op door de fraaie parkaanleg. Het is een rijksmonument, gebouwd is in 1936 in het kader van de werkverschaffing.

Over Jacobine Geel

Jacobine Geel is een Nederlandse theologe, televisiepresentatrice en columniste. Geel studeerde theologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. 

U kent haar wellicht van de televisieprogramma’s Ritueel 2001, Jacobine en Schepper & co. Een keer per maand is Geel te horen als dominee, dan preekt zij in de oecumenische gemeente in Kortenhoef. Daarnaast ondersteunt ze uitzendingen van NOS Actueel als deskundige bij kerkdiensten en andere religieuze plechtigheden.