Seizoen 2022 / 2023

Op zondag 21 augustus wordt om 11.00 uur in het Openluchttheater Ede aan de Van Pabstlaan 1 de inmiddels bekende Oecumenische Viering gehouden. In de prachtige omgeving, omringd door mooie muziek en als Edese mensen van binnen en buiten de kerk verbonden met elkaar, kunt u luisteren naar een inspirerend verhaal van een bijzondere gastspreker! Dit jaar is dat Jacobine Geel! De muzikale ondersteuning is door het koor In Between olv Myra van der Jagt. Erik Onnink bespeelt de piano. En het geheel staat onder leiding van ds. Agnès Gilles van de Protestanse Gemeente Ede (de Open Hof). Het Openluchttheater is vanaf 10.30 uur geopend en om 11.00 uur begint de dienst.

Zo zorgen we voor verbinding

Jong en oud hebben de gelegenheid elkaar te ontmoeten in een bijzondere ambiance. Gezien de grote opkomst kunnen we stellen dat het voor veel mensen een jaarlijks terugkomende activiteit, waar men graag bij aansluit.

Voor wie

De oecumenische viering is een gastvrij, open en vooral feestelijk gebeuren. Of je nu een trouwe kerkganger bent of eigenlijk helemaal geen binding hebt met kerk en/of geloof: iedereen is van harte welkom.

Omschrijving van de plek

Het Openluchttheater Ede (of Eder Kuil) valt op door de fraaie parkaanleg. Het is een rijksmonument, gebouwd is in 1936 in het kader van de werkverschaffing.

Over Jacobine Geel

Jacobine Geel is een Nederlandse theologe, televisiepresentatrice en columniste. Geel studeerde theologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. 

U kent haar wellicht van de televisieprogramma’s Ritueel 2001, Jacobine en Schepper & co. Een keer per maand is Geel te horen als dominee, dan preekt zij in de oecumenische gemeente in Kortenhoef. Daarnaast ondersteunt ze uitzendingen van NOS Actueel als deskundige bij kerkdiensten en andere religieuze plechtigheden.

As It Is In Heaven (Zweedse titel: Så som i himmelen) is een Zweedse film uit 2004, geregisseerd door Kay Pollak. De muziek werd geschreven door Stefan Nilsson, die hiervoor een nominatie voor beste componist kreeg op het Europees Filmfestival in 2005. De film was in 2004, met 1.158.415 bezoekers, de best bezochte film in Zweden.

Het verhaal gaat over Daniël Daréus (Michael Nyqvist), een bekende dirigent van in de 40, die tijdens zijn drukke carrière een hartaanval krijgt. Omdat hij het rustig aan moet doen besluit hij terug te keren naar zijn geboortedorp in het noorden van Zweden. Hij gaat in het oude schoolgebouw wonen. Doordat hij onder een artiestennaam terugkeert, herkent niemand hem als het veel gepeste jongetje van vroeger: iedereen kent hem slechts als de bekende topdirigent. In het dorp komt hij zijn oude klasgenoten weer tegen. 

De film draagt enkele ferme stellingnames uit:

- Muziek moet niet als een prestatie worden beoefend ("het is geen wedstrijd"). Muziek staat ten dienste van het gelukkig maken van de mensen. - De mens mag zijn leven op zijn eigen wijze leven, en zich ontplooien op de manier die het best bij hem/haar past. - 'Zonde' bestaat niet. Het is uitgevonden door de kerk, om daarna te kunnen 'vergeven' en daarmee macht over de bevolking te kunnen uitoefenen. - Wie al in zijn jeugd anderen in elkaar slaat, zal dat ook als volwassene blijven doen als niemand ingrijpt.

Wat is er specifiek aan Lutherse liturgie? Daar zijn boeken vol over geschreven, en in de erediensten van de Lutherse kerken worden deze woorden praktijk. De Lutherse kerk is een zingende kerk, en dat zullen we deze avond wel merken. Tijd om je eens verder te verdiepen in rijke liturgische traditie en wat we daarvan al zingend terugvinden in het Liedboek. De Lutherse predikant Maarten Diepenbroek neemt ons mee op omtdekkingstocht.

In tweetallen gaan we op weg naar vrede. Onderweg vertellen we elkaar over herinneringen aan wandelen, en aan ‘vrede’. Wat betekent ‘vrede’ voor je, wat doe je om ‘vrede’ te bewerkstelligen, op wat voor momenten ervaar je ‘vrede’ , en - niet te vergeten - ook op welke momenten het ondanks allerlei inspanningen niet lukt om vreedzaam samen te leven – in je gezin, op je werk, of met de buren.

De werken die uitgevoerd worden tijdens dit concert hebben allemaal een link met componisten die in hun muziek zijn beïnvloed door het land waar ze vandaan komen. Het orkest zal o.a. de Tsjechische suite van Antonin Dvorak en de ouverture Koning Stephan ten gehore brengen.

Wat betekent het om te moeten vluchten? Hoe kun je alles achterlaten, hoe begin je opnieuw? De aangrijpende animatiedocumentaire Flee vertelt het verhaal van één vluchteling, de Afghaans-Deense dertiger Amin, die aan het begin van de jaren negentig zijn woonplaats Kabul verliet. Tegelijk is het een groter verhaal, van alle tijden en alle oorlogen.

Amin is nog een kind wanneer de fundamentalistische moedjahedien de macht grijpen en zijn vader plotseling verdwijnt. Met zijn moeder, zussen en broer vlucht hij uit Afghanistan, om via Moskou uiteindelijk in Denemarken te belanden. De Deense filmmaker Jonas Poher Rasmussen, een goede vriend van Amin (vanwege de veiligheid van zijn Afghaanse familie is het niet zijn echte naam), laat hem zijn verhaal vertellen. Voor het eerst, want Amin heeft al die jaren veel verborgen gehouden. Dat kan hij niet langer volhouden, zijn leven loopt vast. Hij is een succesvolle wetenschapper met een lieve vriend die met hem wil trouwen, maar dat aanbod van geluk en veiligheid schrikt hem af. Hij rent ervoor weg, uit schuldgevoel. Zijn familieleden hebben zo veel voor hem opgegeven dat hij zichzelf geen rust gunt. Zo is het voor drie Oscars genomineerde Flee deels het verslag van een vlucht, deels ook therapie, zonder dat de film zo intiem wordt dat hij de kijker buitensluit. Integendeel: het knappe scenario, geschreven op basis van de gesprekken die Rasmussen in een periode van vier jaar met zijn vriend voerde, brengt Amins ervaringen precies dichtbij genoeg. Dat geldt ook voor de animatie, die een zekere afstand schept (en Amin zijn gewenste anonimiteit verschaft), maar nooit te veel. Soms maken de beelden het verhaal juist indringender. Herinneringen die in een gewone documentaire niet getoond hadden kunnen worden, worden door de animatie tot leven gebracht. Slim is ook de manier waarop Rasmussen de film af en toe voorziet van archiefbeelden, die de kijker eraan helpen herinneren dat het hier niet om fictie gaat. Kabul in de jaren tachtig, het chaotische Moskou net na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, een onmenselijke locatie voor vluchtelingenopvang in Estland. Het decor van een opgejaagd leven. Maar niets maakt het pijnlijke verhaal zo invoelbaar als de stem van Amin. Hij draagt de film met zijn openhartige getuigenis die gaat over angst, leugens, een levensgevaarlijke reis en de gruwelijke mensensmokkelindustrie, maar ook over de prijs van oorlog en de zoektocht naar een plek om te blijven. Vluchten houdt niet op wanneer je een veilig land bereikt, laat Flee zien. Vluchteling blijf je een leven lang. Aldus: Pauline Kleijer 2 maart 2022 (bron: de Volkskrant )

De vraag is opeens weer brandend actueel door de enthousiaste steun die de Russisch Orthodoxe kerk geeft aan de (oorlogs)politiek van de Russische federatie. Maar de kwestie speelt al veel langer – zie de priesters, koningen en profeten in het Oude Israël, de relatie tot de keizer in de Vroege Kerk. In onze dagen: Hitler en Rome. Ze sloten al in juli 1933 een verstrekkend ‘Konkordat’. 

In Nederland was er rol van de kerken tegenover de bezetter en zijn Jodenvervolging (zie bijvoorbeeld de kanselboodschap van juli 1942). Later de kwestie rond het NATO ‘dubbelbesluit’ over middellange afstandsraketten. En nu dus een kerk die een aanvalsoorlog bejubelt en van een theologische rechtvaardiging voorziet.  Hoe zit dat?

Ook dit jaar wordt weer een avond georganiseerd om met elkaar te zingen. In de afgelopen jaren hebben we gezongen uit het Nieuwe Liedboek en de bundel Zangen van Zoeken en Zien. Dit keer zingen we opnieuw uit het Liedboek maar nu liederen met Oud-Hollandse melodieën. In het Liedboek staan er velen. Uit de lange lijst met mooie melodieën is een keus gemaakt.

U bent van harte welkom op deze avond.

Een christenmens is een volkomen vrij heer over allen

en niemands onderdaan.

Een christenmens is een volkomen dienstbare knecht van alles

en ieders onderdaan (Maarten Luther, 1520)

Dit is wel het meest bekend aforisme van Luther, maar wat betekent het? Geloof is de bron van vrijheid zegt Luther maar wat is geloof volgens Luther (in ieder geval niet: het onderschrijven van een aantal leerstellingen). En waarom is christelijke vrijheid onherroepelijk verbonden met spontane christelijke dienstbaarheid?

In vier bijeenkomsten bespreken we delen uit Luthers beroemde verhandeling Over de christelijke vrijheid (de libertate christiana) uit 1520. Hierin vinden we Luthers eerste samenhangende formuleringen over de betekenis van geloof (als reactie op Gods belofte) en over de relatie tussen Christelijk vrijheid en Christelijk ethiek.

Deze avond staat in het teken van het leven en werk van de Deense theoloog en filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855), een religieus schrijver die met onder meer Of/Of (1843), Het begrip angst (1844), Afsluitend onwetenschappelijk naschrift bij Filosofische fragmenten (1846), De ziekte tot de dood (1849) en Oefening in christendom (1850) grote invloed heeft gehad op het filosofisch, theologisch en religieus denken van de twintigste eeuw. In de lezing wordt eerst een inleiding gegeven in de opbouw van Kierkegaards oeuvre, met thema’s als zelfwording, vertwijfeling, angst en zonde. Vervolgens staan we stil bij de relevantie van Kierkegaards oeuvre voor onze tijd en de betekenis van Kierkegaards benadering binnen de theologie en de religie van zijn tijd. Tot slot overwegen we de relevantie van Kierkegaards gezichtspunten voor ons. Er is gelegenheid voor het stellen van vragen en discussie. We zullen enkele geestige en gepassioneerde passages uit diverse geschriften van Kierkegaard lezen, waardoor u intellectueel, spiritueel en literair verrijkt wordt. Na deze avond zult u de zaal in allerlei opzichten warmer verlaten dan u arriveerde en voelt u de neiging een boek van Kierkegaard te willen lezen. Wie daarop vooruit wil lopen, raad ik aan Kierkegaards toespraak Bij een graf (1845) uit zijn Opbouwende toespraken (1843-1845) te lezen, want wie een bewust en betekenisvol leven wil gaan leiden, kan volgens Kierkegaard niet vroeg genoeg beginnen zich door de voorstelling van haar of zijn eigen dood tot ernst en nadenken te laten stemmen.

Suzan ten Heuw (1983) studeerde theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit te Kampen, waar zij zich specialiseerde in de godsdienstfilosofie binnen de systematische theologie, en filosofie aan de Universiteit Leiden, waar zij zich specialiseerde in de History and Philosophy of the Sciences. In het dagelijks leven is Suzan als buitenpromovenda verbonden aan het Instituut voor Wijsbegeerte binnen de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden. In het kader van haar promotieonderzoek volgt zij cursussen Duits bij de Volksuniversiteit Den Haag. Daarnaast is zij als geestelijk verzorger werkzaam op drie psychogeriatrische afdelingen en een revalidatieafdeling van academisch verpleeghuis de Zonnehuisgroep Vlaardingen.

Het thema van de avond is leven van genoeg. Het is ook de dringende oproep van gastspreker Paul Schenderling. Want verdere groei, ook ‘groene groei’, heeft naar zijn overtuiging niet alleen een desastreus effect op het klimaat, maar gaat ook nog eens gepaard met grootschalige uitbuiting van mensen, vooral in niet-westerse landen. Alle reden dus om het tij van een economie gebaseerd op steeds verdere groei te keren, vindt Schenderling. En het goede nieuws is dat we daar nu al, van onderaf, mee kunnen beginnen en dat we gaandeweg het proces nieuwe levensvreugden ontdekken. Samen met anderen richtte hij de Stichting Genoeg om te Leven op, om deze beweging naar een eerlijker en duurzame economie te ondersteunen en te inspireren.

Iedereen is van harte uitgenodigd voor deze bijeenkomst, waarop de bezoekers niet alleen een presentatie krijgen, maar ook samen met hem gaan onderzoeken wat voor stappen wij zelf hier in Ede kunnen zetten in deze richting.

Sake Stoppels wil ons prikkelen en uitdagen om diep te kijken, voorbij aan al te snelle oplossingen. Hij doet dat vanuit zijn geloof in de blijvende kracht van het Evangelie, juist voor onze tijd. 

Dr. Stoppels is lector theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Hij probeert een brug te slaan tussen de theologische wetenschap en de dagelijkse praktijk in de plaatselijke gemeente. Hij heeft daar veel over gepubliceerd.

Die maakbaarheidsgedachte zit de mens al eeuwen in de weg zit, zowel in onze religieuze tradities als in het moderne, seculiere levensgevoel. Aan de hand van de aangrijpende parabel van Job laat Van Nieuwpoort zien dat elke poging tot een antwoord op het menselijk lijden eigenlijk een miskenning ervan is. 

Een christenmens is een volkomen vrij heer over allen

en niemands onderdaan.

Een christenmens is een volkomen dienstbare knecht van alles

en ieders onderdaan (Maarten Luther, 1520)

Dit is wel het meest bekend aforisme van Luther, maar wat betekent het? Geloof is de bron van vrijheid zegt Luther maar wat is geloof volgens Luther (in ieder geval niet: het onderschrijven van een aantal leerstellingen). En waarom is christelijke vrijheid onherroepelijk verbonden met spontane christelijke dienstbaarheid?

In vier bijeenkomsten bespreken we delen uit Luthers beroemde verhandeling Over de christelijke vrijheid (de libertate christiana) uit 1520. Hierin vinden we Luthers eerste samenhangende formuleringen over de betekenis van geloof (als reactie op Gods belofte) en over de relatie tussen Christelijk vrijheid en Christelijk ethiek.

Wat roept de tekst - die gekozen is vanwege de actualiteit in het najaar van 2022 - op? Welke associaties krijgt u, bij welk deel van de tekst? Is het een woord, of een zin die u raakt? En hoe komt dat? Waar is dat woord of die zin voor u mee verbonden – met een film, met een boek, met een ontmoeting …? We verkennen elkaars belevingen bij de tekst, en laten ons verrijken door de associaties van de ander. De avond sluiten we af met het samen herschrijven van de tekst in de woorden die door ons zelf zijn gebruikt om te vertellen wat de tekst met ons doet.

Ina ter Avest is opgeleid als cultuur en godsdienstpsycholoog

Naar huidige standaarden wordt hier opgeroepen tot genocide. In 1994 ontstond zo’n volkerenmoord in Rwanda. De Hutu’s stigmatiseerde de Tutsi’s als volk van Amalek, dat dus vernietigd moest worden. Binnen drie maanden werd 70% van de Tutsi’s vermoord met onder meer een beroep op de Bijbel. 

Maar het ‘Woord van God’ brengt toch vrede en gerechtigheid? De Rwandese theoloog Viateur Ndikumana onderzocht of de teksten in de Bijbel over Amalek inderdaad aanzetten tot volkerenmoord. Het stond toch duidelijk in de Bijbel! Hij gebruikte bij zijn onderzoek resultaten van historisch kritische Bijbelwetenschappen en deed een opmerkelijke ontdekking. Daarover gaat de lezing in het Leerhuis waarin onder meer aandacht zal worden geschonken aan de onmisbare rol van de Bijbelwetenschappen bij de uitleg van Bijbelteksten. De lezing eindigt met een waarschuwing: vergeet nooit Amalek (Deuteronomium 25:17 en 1 Samuël 15:2). Amalek, die tegenwoordig Corona heet. 

Sommige bomen werden gezien als heilige bomen, daaronder vergaderden de profeten en koningen in het Oude Testament, onder eiken werd zowel Zeus als Wodan vereerd en onder de Bodhiboom werd Boeddha Sakyamuni verlicht.   Deze lezing komt voort uit het gelijknamige boek – De aarde, de hemel en de bomen, dat in 2019 is uitgekomen bij A3boeken.

'Maja Kooistra is gepromoveerd in de fysische geografie en bodemkunde en heeft 45 jaar ervaring en kennis in het uitvoeren van een breed scala aan onderzoeken en opdrachten in Nederland en het Buitenland, voor het grootste deel in dienst van het voormalig Ministerie van LNV. Deze lagen op het gebied van de fysische geografie, bodemkunde, vegetatiekunde, hydrologie, landbouw en archeologie. Zij heeft regelmatig colleges en cursussen in binnen- en buitenland gegeven en ca. 100 wetenschappelijke publicaties in gereviewde tijdschriften geschreven'. Zij is auteur van populaire boeken en artikelen over de relatie mens – natuur en geeft hier regelmatig lezingen, workshops en trainingen over.

De musical vertelt het meeslepende verhaal van Roos en Pim. Roos is een actief lid van een van de protestantse wijkgemeenten in Ede . Samen houden de leden de gemeente draaiende, door weer en wind. Ook als het getij soms tegenzit, de gemeenteleden ouder worden en kerken hun deuren sluiten. Trouwe sjouwers, doorzetters, die er in geloven en die er voor gaan.

Pim is net in Ede komen wonen en heeft helemaal niets met welke kerk dan ook. Wel zoekt hij naar zin, gemeenschap en inspiratie. Zou er een club bestaan die aan deze behoefte voldoet? Vindt hij een plaats om geïnspireerd te worden?

Als de wegen van Pim en Roos elkaar kruisen, heeft dat onverwachte en spannende gevolgen. Helaas lijkt hun liefde geen kans van slagen te hebben. De verschillen zijn in vele opzichten te groot. Gelukkig komt het allemaal goed, want ‘het is een musical’.

‘Protestants Ede, de musical’ is zowel een musical als een parodie op een musical. Nieuwe teksten op bestaande musicalliedjes, uit bijvoorbeeld The Sound of Music, West Side Story en Les Miserables, vertellen het universele verhaal van een bijzondere geloofsgemeenschap en een schijnbaar onmogelijke liefde.

Geen kunstenaar heeft de vreugde van het leven zo veelzijdig verbeeld als Henri Matisse (1869-1954). Zijn werk is toegankelijk, oogt speels eenvoudig en raakt tegelijk aan diepere lagen van het leven. Hij wil niemand vermoeien met zware thema’s, maar expressief uitdrukken wat hij ziet en ervaart. Hij droomt van evenwichtige kunst, die zuiver is en sereen, en rustgevend werkt op het vaak zware gemoed.

In de lezing met afbeeldingen is er aandacht voor de ontwikkeling in de kunst van Matisse. De  thema’s zijn: levensvreugde, dans en muziek, vorm en kleur, venster op een creatieve en geestrijke wereld.

Het hoofdonderwerp na de pauze vormt de Rozenkranskapel in Vence met muurschildering, glas-in-loodramen, altaar en tabernakel ,liturgische benodigdheden en kazuifels, kortom: een totaalconcept.

Het verhaal achter de bouw van deze kapel is bijzonder, en het is indrukwekkend te ontdekken hoe Matisse als ongelovige de ruimte bezielt met kleur, warmte en  zeggingskracht. Het tekent zijn kunstenaarschap, en laat zien dat echte kunst religieuze diepte heeft.

Naast toelichting bij de kunst van Matisse is er ruimte voor interactie.

Inleider Ben Piepers heeft zich naast zijn studie theologie verdiept in hedendaagse kunst en de ruimte daarin voor geloofsverdieping en spiritualiteit.

Cantate 131 is waarschijnlijk de oudst bewaard gebleven cantate van Bach, ontstaan in 1707 in Mühlhausen (Thüringen) en dus lang voordat (vanaf 1723) Bachs massale cantateproduktie in Leipzig op gang komt. 

Cantate 131 is waarschijnlijk geschreven voor een Bußgottesdienst (boetedienst) voor de brand die Mühlhausen had geteisterd vlak voor Bach aantrad, waarbij drie- tot vierhonderd huizen in het centrum verloren gingen.

De instrumentale bezetting heeft nog de eenvoud van het 17e eeuwse 'geistliche Konzert': één viool, twee altviolen, hobo, fagot en continuo. We treffen er nog geen recitatieven aan, niet het traditionele slotkoraal en evenmin de da-capo-aria's. 

Het koor heeft een veel groter aandeel dan in de latere cantates, waar het zijn rol veelal beperkt ziet tot een openingskoor en een slotkoraal.  

Er is sprake van zowel ontplooiing als een zekere ontsporing.  En wat betreft de vrije geest en de autocraat, hoe verhouden die zich tot elkaar?

De inleider gaat in op de geschiedenis van het zelfportret. Is de schilder van het zelfportret een narcistisch type of ligt het anders, misschien wel héél anders? De lezing eindigt met een aantal selfies van mensen en de reflectie op dit fenomeen dat sinds de smartphone niet meer valt weg te denken. Wat zijn de zegeningen van de sociale media? En hoe kunnen we er (beter) mee omgaan?  

René van den Beld is emeritus-predikant en cabaretier.

Symbolische bloemschikking kan iemand diep raken. Vorm en kleur verbeelden in een symbolische bloemschikking het thema van een viering of de periode in het kerkelijk jaar.

Hanneke Maassen, meester in de bloemsierkunst, neemt ons deze avond mee in de verwondering, creativiteit en de beleving van symbolisch bloemschikken rond het thema Advent.

My Darling Vivian vertelt het romantische maar tevens hartverscheurende verhaal van Vivian Liberto, de eerste vrouw van Johnny Cash en de moeder van zijn vier dochters; een vrouw met een tumultueus leven die gedwongen wordt in de schaduw van Cash te leven. De Johnny Cash biopic Walk the Line beschrijft het turbulente leven van de countrylegende met een focus op zijn relatie met June Carter. Om de mythe van June als zijn redder te creëren, werd een zeer onflatteus beeld geschetst van Vivian, die 13 jaar met Cash getrouwd was. Als gevolg hiervan kreeg ze het imago van iemand die niet meer was dan een niet-betrokken zeur in het leven van Cash. Grappig genoeg schreef Cash Walk The Line over haar. In My Darling Vivian worden deze fouten rechtgezet en vertellen de vier dochters van Cash - uit de eerste hand en voor het eerst - het gehele en eerlijke verhaal van liefde, isolatie, angst, liefdesverdriet en overleven. De film bevat exclusieve, nooit eerder vertoonde beelden en foto’s.

Een christenmens is een volkomen vrij heer over allen

en niemands onderdaan.

Een christenmens is een volkomen dienstbare knecht van alles

en ieders onderdaan (Maarten Luther, 1520)

Dit is wel het meest bekend aforisme van Luther, maar wat betekent het? Geloof is de bron van vrijheid zegt Luther maar wat is geloof volgens Luther (in ieder geval niet: het onderschrijven van een aantal leerstellingen). En waarom is christelijke vrijheid onherroepelijk verbonden met spontane christelijke dienstbaarheid?

In vier bijeenkomsten bespreken we delen uit Luthers beroemde verhandeling Over de christelijke vrijheid (de libertate christiana) uit 1520. Hierin vinden we Luthers eerste samenhangende formuleringen over de betekenis van geloof (als reactie op Gods belofte) en over de relatie tussen Christelijk vrijheid en Christelijk ethiek.

Deze ‘ontlediging’ kan worden opgevat als een ethisch appel tot een dienstbaar bestaan, in beschikbaarheid voor de ander. Maar als Christus dit deed als ‘de gestalte van God bestande’, zegt dit dan ook iets over God? We bespreken de discussies onder theologen over de vraag, of de verschuiving van het beeld van een almachtige God naar een God die ook veranderen en lijden kan, noopt tot andere formuleringen dan die van het dogma? In het bijzonder een weergave van de voorstellen die te vinden zijn in het boek van Bruce L. McCormack (hoogleraar aan het Princeton Theological Seminary), The Humility of the Eternal Son (Cambridge University Press, 2021) zal daarbij onze aandacht vragen.  

Twee prachtige werken die mooi in de Adventtijd passen. Beide werken zijn heel divers van maar wel van gelijke betekenis. De lofzang van Maria geldt als Hooglied van het Nieuwe Testament. Bij belangrijke kerkelijke feestdagen wordt het feestelijke Magnificat van J.S. Bach niet in het Duits maar in het Latijn gezongen en geldt als een hoogtepunt van Bach’s werken.

The Valley Four nodigt u uit om het verhaal van ‘The man in black’ te komen zien en vooral te komen luisteren naar de gospels van Johnny Cash!

The Valley Four is een groep muzikanten en zangers uit Veenendaal die sinds november 2018 dit programma brengt. In verschillende kerken heeft dit optreden al tot enthousiaste reacties geleid.

De groep bestaat uit amateurmuzikanten, maar steekt zeker uit boven het gemiddelde kerkcombo.

Twee avonden over de oorsprong, de Katholieke liturgie, de liturgie in de Protestantse traditie en de Paasliturgie  (de Heilige Driedaagse) in het bijzonder. Een Rooms-Katholiek in de persoon van Hans Lucassen en een protestant in de persoon van Agnès Gilles vertellen in grote lijnen over de geschiedenis van de liturgie. De eerste avond in een R.K.-kerk, de tweede avond in een protestantste kerk.

Aangekomen op een kernbegrip (zoals gerechtigheid, vrede, heilig, zonde) vertelt eerst de persoon zelf op welke manier hij/zij dat begrip in het leven van alledag tegenkomt; vervolgens voegen andere spelers hun eigen praktijkervaring er aan toe. Sommige begrippen zijn aan elkaar gerelateerd, wat betekent dat je een aantal plaatsen vooruit/achteruit moet gaan, voordat je verder kunt spelen. Aangekomen op een opdracht is het de taak van de speler die opdracht te doen, al dan niet in samenwerking met mede-speler(s). Het eindpunt is ‘de hemel’.

Dr. Ina ter Avest is opgeleid als cultuur- en godsdienstpsycholoog.

Een christenmens is een volkomen vrij heer over allen

en niemands onderdaan.

Een christenmens is een volkomen dienstbare knecht van alles

en ieders onderdaan (Maarten Luther, 1520)

Dit is wel het meest bekend aforisme van Luther, maar wat betekent het? Geloof is de bron van vrijheid zegt Luther maar wat is geloof volgens Luther (in ieder geval niet: het onderschrijven van een aantal leerstellingen). En waarom is christelijke vrijheid onherroepelijk verbonden met spontane christelijke dienstbaarheid?

In vier bijeenkomsten bespreken we delen uit Luthers beroemde verhandeling Over de christelijke vrijheid (de libertate christiana) uit 1520. Hierin vinden we Luthers eerste samenhangende formuleringen over de betekenis van geloof (als reactie op Gods belofte) en over de relatie tussen Christelijk vrijheid en Christelijk ethiek.

En van wat er van terecht is gekomen: hoe staat het er eigenlijk voor met de kerk, met de PKN in het bijzonder. Is er iets te zeggen over haar toekomst? En welke kant stuurde het ‘schip der kerk’ de afgelopen jaren op? Een persoonlijk verhaal! 

Op deze avond  nodigt Teunis  Bunt  ons uit om hem te vergezellen in de wereld van de poezie. We lezen samen gedichten, klassieke en moderne, om te kijken hoe ver we in ze kunnen doordringen en hoe ver ze in ons doordringen. Terloops brengt hij  ook de techniek (metrum, rijm, beeldspraak) ter sprake.

Teunis Bunt is docent Nederlands en kenner van de Nederlandse literatuur en poezie.

Festival of Lessons and Carols is een dienst die traditioneel rond Kerst plaatsvindt, met name in Engeland. In een dergelijke viering wordt het verhaal van de zondeval, de belofte van de Messias en de geboorte van Jezus verteld aan de hand van negen korte lezingen, de lessons, afgewisseld met het zingen van carols, hymnen en koormuziek. Deze dienst is met medewerking van het Wagenings Torenkamerkoor olv Elly Meijer.

Het thema is: De lijn van de lezingen en de gedichten is afgestemd op advent: vanuit de beloften in het Oude Testament naar de vervulling in het Nieuwe Testament.

De muziek van het koor is zeer afwisselend - zoals u van het Torenkamerkoor mag verwachten. Enerzijds zijn er mooie bewerkingen van klassieke Engelse kerstliederen. Anderzijds zijn er ook sfeervolle stukken van bijvoorbeeld de componist Jenkins, Forrest of Pärt. 

Van harte welkom!

De film wordt kort ingeleid door Ben Piepers, die ook het nagesprek zal begeleiden.

Georges en Anne zijn twee voormalige pianoleraren, die gelukkig zijn met elkaar. In de film komt aan dat geluk een plotsklaps een einde:  Anne krijgt een beroerte, waardoor zij lichamelijk zwaar beperkt wordt én ook geestelijk steeds verder achteruitgaat. Dat verval wordt door regisseur Haneke pijnlijk vastgelegd. Georges is heel zorgzaam en betrokken bij  Anne, geen moeite is hem te veel, maar zijn vertwijfeling groeit bij de aftakeling die zich voor zijn ogen voltrekt  en neemt steeds grotere vormen aan... Liefde is de dragende kracht die uiteindelijk leidt tot een dramatisch slot…

Amour is een film uit 2012, regie: Michael Haneke. Met o.a. Jean-Louis Tritignant, Emanuelle Riva, Isabella Huppert en William Shimel. De film werd o.a. bekroond met de Gouden Palm In Cannes en de Oscar voor beste niet-Engelstalige film.

Georges (Jean-Louis Trintignant) en Anne (Emmanuelle Riva), een echtpaar van gepensioneerde muziekleraren die hun nadagen slijten in hun ruime appartement in Parijs. Hoewel op leeftijd (de vertolkende acteurs zijn allebei over de tachtig) zijn de twee fysiek en mentaal nog prima in orde. Daar komt een eind aan wanneer Anne een beroerte krijgt en de helft van haar lichaam verlamd raakt. Met lede ogen moet Georges toezien hij zijn vrouw steeds verder afglijdt richting totale verlamming en het punt dat zij hem niet eens meer herkent. Toch blijft hij zich trouw voor haar wegcijferen. Waarom? De titel geeft het antwoord.

Laat u deze avond, vlak voor kerstmis, betoveren door professioneel verhalenverteller Manjo Joosten, die - ondersteund door zijn vaste gitarist - het sprookje De Kerstroos van Selma Lagerlof ten gehore brengt. 

Selma Lagerlof (was een Zweedse schrijfster die onder andere bekend is geworden door de sprookje Niels Holgersson. 

 En in 2019 voor het eerst in de Nederlandse meetgeschiedenis temperaturen boven de 40 graden. De vorige winter was een van de warmste winters ooit gemeten. Het was kletsnat maar in april alweer snel veel te droog. Zijn dit incidenten of verandert het weer echt.

Klimaat op hol, zeg maar? Ja, daar lijkt het wel op. Sterker nog, dat is zo. Wereldwijd en in eigen land zien we de opwarming steeds duidelijkere vormen aannemen. Samen met die opwarming wordt het weer ook extremer. Wat kunnen we verwachten in de toekomst? Of valt daar weinig zinnigs over te zeggen.

En nu we die klimaatverandering zo duidelijk zien, kunnen we dan het tij eigenlijk nog wel keren? En zo ja, hoe dan? Heeft het klimaatakkoord eigenlijk nog wel zin. Of gaat het alleen maar veel overlast en geld kosten?

Het is inmiddels serieus de vraag of we de opwarming van de aarde nog wel voldoende kunnen stoppen. Tenzij we alles op alles zetten en een extra troefkaart inzetten. Op basis van 5 pijlers laat ik zien, hoe we op een realistische manier de klimaatklok toch kunnen terugdraaien. En ook een einde kunnen maken aan dat andere nijpende wereldprobleem. Plasticsoup.

Het is duidelijk. We leven in een wereld van grote bedreigingen maar ook van grote kansen. En uitdagingen. Laten we die kansen pakken en die uitdagingen aan gaan. Vanuit het bedrijfsleven, vanuit de gemeente, en ook op school en in het klaslokaal! De Coronacrisis heeft ons geleerd, dat een radicale en allesomvattende aanpak wel degelijk kan.

Het is geen boek over de inhoud van geloof maar over de plaats van geloof in de samenleving. In de Westerse samenleving is geloof een mogelijkheid geworden in plaats van een vanzelfsprekendheid. Zelfs gelovigen vinden hun geloof bijzonder. Daardoor is geloven moeilijk geworden. In de inleidingen en het gesprek gaat het over de vraag hoe dat komt. Wat ervaren deelnemers zelf als moeilijkheid in hun geloven? Taylor meent dat mensen een onuitroeibare neiging hebben om op zoek te gaan naar iets wat het leven te boven gaat. Dat ontkennen werkt verstikkend voor het leven. Kunnen we hem hierin volgen?

Ik werk met jongeren in Mexico die een theaterstuk hebben gemaakt over de problematiek aan de grens tussen Mexico en de VS. Dit stuk hebben we gefilmd en laten we u zien (ca. 25 minuten). De jongeren hebben mij gevraagd om een lezing bij hun theaterstuk te maken zodat duidelijk wordt wat er allemaal plaatsvindt aan de grens. Ik heb met hen overlegd en we hebben drie boeken gekozen die als basis dienen voor de lezing en die een beeld schetsen van hoe de grens ontstaan is, wat het betekent om door Mexico te trekken naar de grens met een gammele goederentrein waar je illegaal op verblijft en aan welke gevaren je dan bloot komt te staan. Hoe de Border Patrol bij de grens funcioneert, hoe jongeren die zonder ouders de grens overtrekken worden behandeld. Het is een verhaal waaruit blijkt dat niemand voor niets vlucht en dat het opvangbeleid menselijker moet worden. Veel menselijker en ook zonder onderscheid wat betreft huidskleur.  Nellie Markus

De Statenbijbel heet zo omdat het de Nederlandse Staat was die deze  bijbel uitgaf. Lange tijd beschouwde men deze zeer oude vertaling als de beste ooit! Het werd een bijbel die direct uit de grondtalen vertaald was. Door die bijbel te laten lezen thuis, op school en in de kerk, zou de Nederlandse taal beter gesproken worden, en in heel Nederland het zelfde. Dat is gelukt. Al duurde dat vele jaren! Voldoende ingrediënten voor een unieke inleiding.

Dit middeleeuwse 'karrenspel' werd vroeger op een wagen op de markt opgevoerd door een groep rondreizende toneelspelers. Zij reisden van dorp tot dorp om de belangsrijkste verhalen van de Bijbel zichtbaar te maken voor de dorpelingen. De spelen zijn bewaard gebleven en worden jaarlijks nog over de hele wereld uitgevoerd. 

Het karrenspel kenmerkt zich doordat de spelers telkens in alle rust een nieuw 'tableau vivant' opbouwen - een levend schilderij van een Bijbelse voorstelling. Het publiek kan op deze manier in stilte en verwondering aanwezig zijn bij een scene uit het aloude verhaal. 

In dit "kleine Driekoningenspel" wordt niet gesproken - alleen zacht en mooi gezongen. De sfeer is verstillend en respectvol. We brengen een plechtig staatsbezoek aan het pasgeboren kindje. De ster leidt ons naar het kindje. En waar zal de ster ons na afloop naartoe leiden?

De voorstelling is prachtig en indrukwekkend voor volwassenen, maar ook heel geschikt voor kinderen. De voorstelling zelf neemt ongeveer een half uur in beslag. Neemt u graag uw (klein)kinderen mee om het verhaal van de Drie Koningen te beleven. 

Na afloop is er limonade en koffie en thee. 

Wij mensen kunnen niet zonder zingeving. We leven met verhalen die ons een bestaansgrond geven. De taal van verhalen over leven en dood is vol van symboliek, om datgene te duiden wat we niet in gewone, dagelijkse woorden kunnen uitdrukken. Een ritueel heeft dezelfde kracht, maar dan gevat in een handeling. Welke rituelen kunnen ons helpen in tijden van rouw?nbsp; 

Rituelen zijn altijd betekenisvol, soms voor een hele samenleving, zoals de twee minuten stilte op 4 mei, en soms voor een individu, zoals een kaarsje aansteken bij de foto van een overleden dierbare. Rituelen geven houvast. Vaak verwijzen rituelen naar een diepere laag in onszelf of een overstijgende macht of kracht. Rituelen vind je in alle tijden, culturen en religies.

Rond sterven, overlijden en rouw bestaan veel traditionele rituelen. Grote momenten in het leven vrágen om rituelen, om elkaar te vinden in een universele taal, om dat wat niet te vatten is hanteerbaar te maken, om troost te putten uit woorden, beelden en handelingen. Vaak weten we niet eens meer waaróm we iets precies zo doen, we hebben het gewoon overgenomen van onze (voor)ouders. Maar in de huidige tijd ontstaan ook veel nieuwe rituelen. De leegte die de ontkerkelijking met zich meebrengt, wordt vanzelf gevuld met nieuwe vormen voor het oerverlangen naar betekenis. Er is ruimte voor nieuwe of vernieuwde rituelen waaraan we een persoonlijke betekenis ontlenen.    

Heleen Litmaath is ritueelbegeleider bij afscheid. Zij gaat voor bij zowel kerkelijke als profane afscheidsvieringen. Op deze avond zal zij de kracht van oude en nieuwe rituelen schetsen aan de hand van voorbeelden uit haar eigen praktijk. Zij ziet een uitvaart als een ritueel op zich: een transitie van het leven mét de overledene naar het leven zonder de overledene. Heleen vindt het belangrijk om tijdens een afscheid iets mee te geven aan de levenden, een basis om goed te kunnen rouwen.

Samen met u zal Heleen op deze avond op zoek gaan naar rituelen die helpend kunnen zijn bij rouw. Uw eigen ervaringen zijn zeer welkom. Het wordt een deels interactieve avond met aandacht voor alle zintuigen.

Het is de titel van een boekje van de hand van Remmelt Meijer en Peter Wieringa, waarin ze ingaan op de staat van kerk en kerkdienst, van de geloofsgemeenschap in sterk veranderende omstandigheden. Het verscheen in het begin van de corona-crisis, die in hoge mate blijkt bij te dragen aan de turbulenties waarin tal van geloofsgemeenschappen zich bevinden.  Het boekje is kritisch ontvangen, maar dat is geen reden er niet mee in gesprek te gaan: zijn er wegen uit de crisis? En moet de kerk ‘meebewegen’ met de maatschappij? Of juist niet? En wat betekent e.e.a. voor de vorm van de kerkdienst? Moet alles ‘anders?rsquo; En wat gaat voorop: vorm of inhoud? Of geldt het aloude adagium ‘form follows function?rsquo; Spannende vragen, waarop de antwoorden niet vanzelfsprekend zijn. .

Voor het dagelijks leven in zijn klooster schreef Benedictus een Regel. Deze tekst, een van de meest gelezen boeken uit de Middeleeuwen, berustte op oudere modellen, maar bezit een heel eigen karakter. Waar in de oude kloosterregels de nadruk lag op discipline en ascese, is Benedictus opmerkelijk mild van toon.

Het menselijk karakter maakt de regel tot meer dan alleen een historisch belangrijk document. Ook niet-christenen in de 21ste eeuw kunnen er kracht en inspiratie uit putten:

• Regelmaat, authenticiteit, zuiverheid en aandacht voor de dingen die je doet zijn waarden van alle tijden.

‘Sint Benedictus had iets begrepen dat wij soms niet meer begrijpen: dat orde ruimte geeft’.

Heb jij lef? Heb jij het lef om over Jezus te vertellen en Hem te volgen? Heb jij het lef om het op te nemen voor iemand die gepest wordt? Heb jij het lef om eerlijk te zijn?

In dit programma worden de kinderen uitgedaagd om lef te hebben. Om net zoveel lef te hebben als David, die de reus Goliath versloeg. Niet omdat David zo sterk was of ontzettend groot, niet omdat Hij dacht: 'dat doe ik wel even...' Nee, omdat hij het Lef had om te vechten tegen Goliath samen met God. David vertrouwde op God.

Tijdens dit programma dagen we kinderen uit om lef te hebben. Dit doen we door middel van liedjes, goocheltrucs, filmpjes, Olly (de orang-oetan) komt langs en doet een gevaarlijke goocheltruc, een Bijbelverhaal (David en Goliath) en een wedstrijd tussen jongens een meiden.

Kindertheater Knettergek is een christelijk theater dat het evangelie wil vertellen aan kinderen van de basisschoolleeftijd door middel van voorstellingen. In de voorstelling staat Jezus centraal. Wij geven geen voorstellingen over normen en waarden, maar alleen of gewoon voor het plezier. In elke voorstelling vertellen we over Gods liefde voor ons.

De kleine gemeenschap rond de tempel in Jeruzalem weet zich enerzijds erfgenaam van een groots verleden met een indrukwekkende godsdienstige traditie, denk aan Mozes en de grote profeten. Anderzijds voelt men zich bedreigd, als kleine minderheid in een groot Perzisch rijk. Dat leidt tot heel verschillende reacties op de ander, de buitenstaander, vanuit verschillende vormen van geloofsbeleving en theologie. De verschillen tussen enerzijds de boeken Ezra en Nehemia en anderzijds de latere delen van het boek Jesaja, in deze tijd geschreven, zijn aanzienlijk. Waar komen die verschillen vandaan: van de omstandigheden, of (ook) van verschil in geloofsovertuiging? Ook andere bijbelboeken komen voorbij, zoals Jona en Ruth. En buitenbijbelse geschriften, papyri uit Elefantine in Egypte, blijken een onverwacht licht te werpen op dit tijdperk. Een leerhuisavond met een historische insteek, maar met het doel, als in een spiegel onze eigen houding tegenover de ‘vreemdeling’ beter te begrijpen.

Als je aan vrienden of vertrouwelingen van Jezus denkt, kom je al snel bij ‘de Twaalf’ uit: de twaalf apostelen, over wie steeds sprake is in de vier Evangelies, in het boek Handelingen en in enkele brieven die in ons Nieuwe Testament opgenomen zijn. Maar de kring rondom Jezus is groter geweest. Zijn ouders, Maria en Jozef, hebben daar ongetwijfeld bij gehoord, net zoals zijn broers en zussen (als hij die gehad heeft). Van zijn broer Jacobus is zelfs een brief opgenomen in het Nieuwe Testament. Bovendien is er vaak sprake ‘de vrouwen’, onder wie Maria van Magdala geregeld genoemd wordt. Onder haar naam is er ook een evangelie bewaard gebleven.

Het is mijn bedoeling om wat meer zicht te krijgen op deze ‘kring rondom Jezus’. En graag deel ik wat ik gevonden heb met wie daarin geïnteresseerd is.

In een tijd waar veel op ons afkomt om ons druk om te maken hebben we steeds vaker behoefte aan een rustmoment. Meditatie is één van de manieren om die rust te vinden. Daarbij oefenen mensen in meer bewustwording en gaan op zoek naar wie ze diep van binnen zijn.

Het moment van stilte na de overweging of het luisteren naar muziek tijdens de zondagse viering kun je ervaren als een meditatiemoment. Er zijn er verschillende manieren om te mediteren. Je kunt het alleen doen of in een groep. Andries Scherpenzeel is ervaren in het begeleiden van meditatiebijeenkomsten voor groepen. Hij leidt deze meditatie en Erik Onnink speelt op de vleugel. 

Tegelijkertijd is het een verschijnsel met diepe historische wortels, die minimaal tot in de oudheid teruggaan. In vrijwel alle analyses wordt al snel een verband gelegd met de opkomst en de geschiedenis van het christendom en de wijze waarop in de christelijke theologische traditie over ‘joden’ en ‘jodendom’ is gesproken, gedacht en geschreven. Maar hoe zit dat precies? Hoe hebben christenen zich de eeuwen door gepositioneerd ten opzichte van de joden en van het antisemitisme? In deze lezing gaan we op zoek naar de historische achtergronden en staan we stil bij hedendaagse uitingen van antisemitisme.

anonieme schilder

In een opmaat naar Pasen gaan we in 7 dagdelen aan de hand van een kunstzinnige pelgrimstocht. De weg naar binnen. In de ingetogen periode tussen carnaval en Pasen maken we ruimte in onszelf om een pelgrimage naar onze innerlijke bron te maken.  

De moderne pelgrim verbindt zijn leven of levensloop – even of voor langere tijd – met een plaats die heilig is. Hij bewandelt deze weg, open, verkennend en onderzoekend.

Die heilige plaats die wij in deze cursus bereizen zit in ons zelf. We maken gebruik van meditatie, stilte, muziek en verschillende kunstzinnige technieken. Je mag op weg gaan met een open houding, verkennend en onderzoekend.

Ervaring of talent niet nodig; het is voor iedereen toegankelijk.

Wijsheid in tijd van crisis.

Wat is wijsheid in deze onduidelijke tijd, waarin zoveel gebeurt? Welke stem vertrouw je? In de EO-podcast ‘Moderne Profeten’ vertelt Theoloog Kees van Ekris verhalen van acht bekende christenen uit de moderne tijd: Martin Luther King, Frère Christian de Chergé, Desmond Tutu, Dorothy Day, Dietrich Bonhoeffer, Bisschop Muskens, Jacques Ellul en Angela Merkel.

Ze maakten alle acht een echte crisis mee. Hoe doorstonden ze dit? Waar haalden ze het lef vandaan? Waarom zeiden ze wat ze zeiden en deden ze wat ze deden? Welk geheim had hun leven? Eén ding was zeker: hun leven had een profetische kracht. Het boek 'Moderne profeten' werd gemaakt door Kees van Ekris.

Deze avond willen we samen met de Kees van Ekris nadenken over 'Wijsheid in tijd van crisis'. Er zal geen samenvatting worden gegeven van het boek en daarom is het raadzaam om voordien te lezen of de podcasts te beluisteren.

portret door John Don 

Al vraagt dat mij meer lijdensmoed, Och, alle lijden is mij goed, Omdat ik daardoor U gelijk En dit de weg is naar uw Rijk.

(uit: gedicht geschreven door H. Titus Brandsma vanuit zijn gevangencel)

Titus Brandsma, geboren als Anno Sjoerd Brandsma te Oegeklooster bij Bolsward- Friesland op 23 februari 1881, was een Nederlandse karmelietenpater, hoogleraar en publicist. Brandsma was specialist in middeleeuwse mystiek en zelf mysticus.

Als sterk maatschappelijk betrokken priester nam hij initiatieven op het gebied van de katholieke emancipatie, het katholieke onderwijs en de journalistiek.     

Titus Brandsma verzette zich tegen het nazisme.

In 1942 werd hij gearresteerd door de Duitse bezetters en, in concentratiekamp Dachau na zware mishandelingen, om het leven gebracht op 26 juli 1942.

 Door de publiciteit na de Tweede Wereldoorlog over zijn persoon en zijn te vroege dood in het concentratiekamp Dachau werd Titus Brandsma een bekende persoonlijkheid overal in de wereld waar karmelieten en karmelietessen wonen en werkzaam zijn. Eveneens bij de duizenden mensen, die bekend zijn met de spiritualiteit van de karmel en daar naar leven.

Al gauw na zijn dood in 1942 in het concentratiekamp Dachau onstond er een groeiende verering voor deze opvallende karmeliet die was omgebracht als slachtoffer van de Nazis. Zijn bekende gedicht geschreven in de gevangenis van Scheveningen, gezeten voor de kruisbeeldafbeelding van zijn openliggend brevier op het schamele tafeltje, vond direct zijn weg in Nederland.

Paus Johannes Paulus II verklaarde hem in 1985 zalig, als martelaar voor het geloof.

Op 4 maart 2022 werd bekend dat paus Franciscus de pater karmeliet op 15 mei 2022 heilig zou verklaren.

We staan stil bij de klassieke lezingen voor de Veertigdagen, die  in hun compositie een cursus ‘leven Jezus achterna’ behelzen. De lezingen én de liederen (plus wat andere kerkmuziek) die de weken naar Pasen toe (‘vasthoudend naar Pasen toe’, formuleert Willem Barnard het – hij komt zeker aan de orde!) kleuren, zullen we in al hun gelaagdheid en verscheidenheid horen, lezen en zingen. 

Het zegt vaak wie of wat we belangrijk vinden en waar we waarde aan hechten. Denk daarbij aan onze relatie met dieren en natuur. Tegelijk denken en werken we  vaak met ...frames.., zo wordt barbecue al snel gezien als iets voor mannen, witte wijn voor vrouwen en snoep voor kinderen.   

Tijdens deze avond staan we stil bij hoe wij in onze wereld voeding produceren en consumeren, hoe dat verbonden is met levensstijl en identiteit. Daarbij kijken we ook welke rol voeding speelt in de Bijbel.

Godvergeten: gedachten over geloof en dementie

‘Ik ben nog getrouwd, maar eigenlijk al weduwe,’ aldus een partner van iemand met dementie. Wie ben je eigenlijk nog, als je omgeving jou al heeft verloren, of zelfs dood heeft verklaard terwijl je nog leeft? Wie ben je, als je dat zelf niet meer weet?

Dementie gaat over de kernvragen van ons leven. Het tast de grondvesten van je bestaan aan en heeft grote impact op het leven van naasten. Dementiedominee Tim van Iersel zal deze thema’s inleiden en hierover met u in gesprek gaan. Daarbij zal hij praktische handreikingen doen hoe je mensen met dementie en hun naasten kunt blijven betrekken bij de gemeenschap.

Dementiedominee Tim van Iersel (www.timvaniersel.nl) is werkzaam als geestelijk verzorger en ethicus bij WoonZorgcentra Haaglanden (WZH) en auteur van Godvergeten. Gedachten over geloof en dementie (2019).

 Er zullen verschillende vluchtelingenstromen door de tijd heen besproken worden en we zullen stilstaan bij oplossingen en houdingen uit het heden en verleden aan de hand van geschiedenis en actualiteit. Erna Flokstra heeft een studieachtergrond in theologie en kunstgeschiedenis en werkte als politiek journalist bij de Publieke Omroep en als docent cultuurgeschiedenis bij aan een Hogeschool voor de Kunsten. Momenteel is ze o.a. lid van de tentoonstellingscommissie van de Domkerk te Utrecht.

Nadat de 85 jaar oude André een beroerte krijgt, raakt hij voor de helft verlamd en is het leven niet meer wat het was. Als bon-vivant besluit hij de verdere aftakeling niet af te willen wachten en vraagt zijn dochters Emmanuèle en Pascale om hem te helpen er een eind aan te maken. Hiermee confronteert hij de twee vrouwen niet alleen met een moreel dilemma, maar zadelt hij ze daarbij op met grote praktische en emotionele uitdagingen. Een film van François Ozon.

Zaterdag 1 april voert de Christelijke Oratoriumvereniging ‘Sursum Corda’ uit Lunteren de Mattheüs Passion van Bach uit in Lunteren.

Ter voorbereiding op dit concert geeft dirigent Gert Jan van der Pol een lezing over de ‘Grote Passie’. Hij gaat nader in op deze wereldberoemde compositie, waarin Bach ons persoonlijk aanspreekt en bij het lijdensverhaal betrekt, omlijst door ‘live’ gezongen fragmenten door het koor.

De luisteraar krijgt een actief aandeel in de lezing door het instuderen en zingen van een koraal en een koorwerk.

Op allerlei muzikale manieren geeft Bach een stem aan de evangelist, de menigte, of aan de 18e-eeuwse luisteraar die in de koralen uiting geeft aan de rouw en ontzetting die het lijden van de onschuldige Christus bij hen oproept.

De meerdere lagen in de Passie en de beeldende wijze waarop Bach de tekst verklankt, komen aan bod in deze lezing.

Uitvoerenden

Dirigent Gert Jan van der Pol

De in Ede geboren dirigent Gert Jan van der Pol studeerde Muziekwetenschap aan de universiteit van Utrecht en Schoolmuziek aan het conservatorium van Arnhem. Hij begon al op zeer jonge leeftijd met dirigeren (bij het Taborjongerenkoor) en volgde lessen bij bekende Nederlandse koordirigenten zoals Jan Boogaards en Hans van den Hombergh. Uiteindelijk studeerde hij Koordirectie bij Joop Schets.

Van der Pol is muziekleraar en koordirigent aan de Stichtse Vrije School en aan de Tobiasschool in Zeist (Vrije school voor speciaal onderwijs). Sinds 1997 dirigeert Gert Jan van der Pol de COV Sursum Corda uit Lunteren.

COV Sursum Corda Lunteren

COV Sursum Corda werd opgericht in 1930. Het koor, dat repeteert in Lunteren maar veel leden uit de regio heeft, bestaat uit zo’n zestig leden en heeft een, voor een oratoriumvereniging, jonge uitstraling. Mede dankzij dirigent Gert Jan van der Pol en repetitor Ans van Scherrenburg is iedere repetitieavond een combinatie van inspanning en ontspanning met als resultaat een prachtig concert. 

Voor meer informatie: www.covsursumcorda.nl.

Het boek "Bijbels ABC" is ontstaan uit een cursus, waarin Miskotte de gemeente wilde toerusten tot een ‘betere weerstand’ tegen de hatelijke ideologie van de Nazi’s, die gruwelijk en gewelddadig Europa in de greep genomen hadden. Miskotte laat zien dat de bijbelse woorden en begrippen een heel kritische portee hebben, die echter veelal bedekt is geraakt onder een algemene christelijke en burgerlijke gelovigheid. Miskotte wil de gemeente weer de kritische en bevrijdende strekking van het bijbelse spreken laten ontdekken.   

Wat komt tot ons toe uit de traditie over Abraham, of over Maria? Of over Paulus, of over Martha? Of over  …  We bepalen in samenspraak door welke voorvader/-moeder we ons die avond laten inspireren, en volgen dan de werkwijze van ‘poetisch schrijven’. Op die manier werken we samen aan een ‘gedicht’ dat ieder van ons meeneemt in het leven van alledag, om te groeien tot een goede voorvader/-moeder voor wie na ons komt.

Dr. Ina ter Avest is opgeleid als cultuur- en godsdienstpsycholoog.

 Die stroming meende dat Christus uitging van een andere, hogere God dan de God van Israël. Gnostici leerden dat ieder mens in principe een deeltje van die hoge God in zich heeft en dat het erom gaat, daarover gnosis, kennis te verwerven. Ook in onze tijd is hiervoor veel belangstelling, omdat deze richting afwijkt van het kerkelijke christendom.

De inleiding hierop wordt verzorgd door prof. dr. Riemer Roukema. Hij heeft veel onderzoek naar de gnostiek gedaan en schreef hierover enkele boeken. Hij werkt aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam en Groningen.

Onze technische beheersing van de natuur om ons heen gaat steeds verder, met als gevolg dat we ook steeds geavanceerder en diepgaander kunnen ingrijpen in de loop van de dingen. Dat heeft gemengde gevolgen.

Enerzijds zijn we b.v. in staat tot ongekende medische hoogstandjes, beschikken over uiterst geavanceerde technische hulpmiddelen als smartphones, etc., en anderzijds lijkt wat we zo in rap tempo aan technische vernieuwing de wereld in sturen allerlei natuurlijke en sociale evenwichten te ontwrichten -- denk aan de groeiende kloof tussen arm en rijk, aan vluchtelingenproblematiek, aan het klimaatprobleem, aan de uitputting van landbouwgronden, etc.

Nu lijkt voor sommigen, met name in Silicon Valley, de 'heilige Graal' van de technische ontwikkeling erin te bestaan dat we onze geavanceerde technieken ook steeds meer direct op de mens gaan toepassen, om onszelf te verbeteren, te 'upgraden'. Er wordt gewerkt aan technische implantaten, gedacht over genetische modificatie, en zelfs over de transitie naar een puur virtuele bestaansvorm met behulp van mind uploading. Dit soort visie op de toekomst van de technische ontwikkeling wordt trans-humanisme genoemd: we zullen de mens naar een nieuw stadium van zijn evolutie gaan brengen met dergelijke technische middelen. Op deze avond zal ik de vraag stellen wat voor soort mensbeeld achter deze transhumanistische filosofie schuilgaat: het zal blijken dat dit een soort materialistische vervorming is van een spiritueel perspectief op de mens als een zich ontwikkelend wezen.

-----

Jesse Mulder is filosoof en verbonden aan de Universiteit van Utrecht.   

Sigmund Freud waagde zich als hoogbejaard psychoanalyticus aan een provocerende studie over Mozes en de monotheïstische religie, waarin hij Mozes herleidde tot zijn Egyptische afkomst. Wilde hij daarmee tijdens de naziterreur de Joden vrijwaren van de 'uitvinding' van het monotheïsme? In 1941 betwistte godsdienstwijsgeer Martin Buber de connectie met de universele zonnegod van Achnathon. De God van Mozes is onzichtbaar, maar laat zich niettemin zien en horen in de geschiedenis van de volkeren en  eist volgens Buber een volk geheel en al op.  

 Inspiratie en verzet van vrouwen uit verschillende maatschappelijke geledingen wordt besproken aan de hand van vrouwen die als rolmodel kunnen worden beschouwd. Ook de vraag waarom er na de oorlog minder bekend werd over de rol van vrouwen in het verzet dan die van mannen komt aan de orde.

Brother (2021) is een korte film (drama, fictie) over de impact van psychose op een gezin. De broers Ivo (16) en Tom (18) zijn heel close. Op een dag merkt Ivo dat Tom ongewoon gedrag vertoont. Zijn grote broer waar Ivo altijd naar heeft opgekeken, staat op het punt zijn verstand te verliezen. Wanneer Toms gedrag steeds alarmerender wordt, staat Ivo voor een moeilijke beslissing. Zal hij zijn broer ooit terugkrijgen?

Regisseur Lisanne Sweere is een actrice en filmregisseur uit Nederland. Na 10 jaar acteren in een grote verscheidenheid aan Nederlandse films en televisieseries heeft ze nu haar eerste korte autobiografische film 'Brother' geschreven en geregisseerd, gebaseerd op haar eigen jeugdervaringen.

De ziel is immers onzichtbaar en haar bestaan is niet te bewijzen. 

Veel filosofen (en ook veel theologen) beschouwen het begrip ‘ziel’ daarom als achterhaald. Maar met ‘ziel’ duiden we ook het meest innerlijke in onszelf aan. Gaat er misschien iets waardevols verloren als we het woord ‘ziel’ niet meer kunnen gebruiken?

Tijdens deze leerhuisavond gaan we onderzoek doen naar de betekenis van het begrip ziel voor het mens-zijn, met name in religieuze zin. Is er een herwaardering van de ziel mogelijk, een nieuwe manier om ‘ja’ te zeggen tegen de ziel?

De inleider is dr. Renée van Riessen. Ze doceerde godsdienstfilosofie aan de Protestantse Theologische Universiteit en was bijzonder hoogleraar Christelijke filosofie aan de Universiteit Leiden. Over de ziel schreef zij het essay De ziel opnieuw. Over innerlijkheid, inspiratie en onderwijs (Amsterdam 2013).  

O, Mens, leer dansen

anders weten de engelen in de hemel

met jou niets aan te vangen.

                    ( aan Augustinus toegeschreven)

De veertig dagen tijd nodigt uit tot reflectie en bezinning, met name op onderwerpen, zoals leven, dood en opstanding. Vaak zoeken we daarvoor een rustige, stille plek op, zowel letterlijk in onze fysieke omgeving als figuurlijk in onze geest.

Meditation des Tanzes- Sacred Dance kan daarvoor een andere vorm zijn, een andere mogelijkheid om in contact te komen met wat in ons innerlijk leeft.

 In deze dansvorm dansen we verbonden in de cirkel waar ieder zijn/haar eigen ruimte heeft en die via de dans ook verkent.

Dat kan op verschillende manieren. De ene keer roept dat verstilling op, de andere dans is wat uitbundiger van aard. De ene keer zijn we meer naar binnen, de andere keer meer naar buiten gericht. Zo ook de muziekstijlen: klassieke, religieuze en folkloristische muziek wisselen elkaar af.

De dansen zijn eenvoudig van aard en worden - stap voor stap -  aangeleerd.

Het meditatieve element staat centraal, individuele prestatie is niet belangrijk. We richten ons op bewuste aandacht en beleving.  

Mw.Oda Damen, docente Meditation des Tanzes (opgeleid door Friedel Kloke-Eibl), zal deze avonden begeleiden.

En veelmeer: wat wordt er nu eigenlijk mee bedoeld? Waar komt het begrip ‘opstanding des vlezes’ vandaan – en wat verstaan we onder ‘eeuwig leven? Een spannende én verrassende zoektocht naar zin en betekenissen.

Polariserende gesprekken in de samenleving.  Gesprekken in de (kerk)gemeenschap, waarbij de gemoederen hoog oplopen. Een vergadering op het werk, waarbij je niet tot een gedeelde visie kunt komen.

Dit zijn voorbeelden van situaties waarin Dynamische Oordeelsvorming een uitkomst zou kunnen bieden. 

Oordelen doen we de hele dag door. Maar weten we waarop we onze oordelen baseren? Zijn we ons bewust van de achterliggende (voor)oordelen en gevoelens? Vaak bepalen primaire gevoelens en onbewuste gedachten ons oordeel. Deze gevoelens en gedachtes sturen vervolgens de inhoud van een gesprek, zonder dat we dit doorhebben. Het gevolg is, dat we geen daadwerkelijk inzicht krijgen in wat er zich in het moment afspeelt.

Door te werken met Dynamische Oordeelsvorming en onszelf vragen te stellen, objectiveren we primaire reacties. Dit geeft helderheid, innerlijke rust en vernieuwende inzichten. 

Elsemiek Bezemer, socioloog en docent Maatschappijwetenschappen aan de vrijeschool Pabo van de Hogeschool Leiden begeleid deze workshop. 

Wilt u uw oordeelsvermogen ontwikkelen en helderheid en rust scheppen in ingewikkelde gesprekken? Meldt u zich dan graag aan voor deze avond. 

Welke zaadjes wilt u planten in uw leven? Hoe zorgen we ervoor dat onze wensen en verlangens tot bloei kunnen komen? Welk onkruid (tegenslag of beperkende overtuigingen) komt er omhoog?

De lente is de tijd van het jaar waar alles in de natuur een nieuw begin krijgt. Zo kunnen wij ook reflecteren op ons eigen leven. Waar wilt u (opnieuw) mee beginnen? Gezamenlijk gaan we op pad door de Edese natuur die ons een spiegel voorhoudt. Welkom!

Annemiek Schrijven werkt bij de KRO-NCRV. Daar presenteert ze het televisieprogramma (en podcast) De Verwondering.  Verder presenteert ze Mijn Pelgrimspad op NPO2. Ook was ze hoofdredacteur van het magazine De Verwondering.

Annemiek kan het interviewen niet laten. Daarin laat ze zich graag leiden door de inspirerende tip van kerkvader Augustinus: ‘Eert in elkander God.’

Na haar conservatoriumopleiding ging Annemiek aan de slag bij Radio 4, haar eerste grote en blijvende liefde. Al gauw maakte ze ook talloze afleveringen voor Damokles, de radio-documentaireserie van de KRO. Met haar ‘Vrouwenvluchtheuvel’ won ze daar de ADO-Mediaprijs. Tevens presenteerde ze NCRV-radioprogramma’s als Plein Publiek, Muziek Vandaag, Volgspot, Passie en Nachtlicht. Haar televisieloopbaan begon met de reeks Copyright Mens. Daarna presenteerde ze voor de IKON o.a. Het Vermoeden, IKON-live, Alziend Oog en De Nachtzoen. Ook schreef ze diverse boeken, waaronder Rachab, Verlicht mijn nacht, Mijmeringen van een stadse pelgrim, Ik geloof het wel, en Verlicht en verlost. Momenteel is ze columniste voor de NCRV-gids. Annemiek Schrijver treedt ook op met het geven van lezingen, workshops en als dagvoorzitter.

De wandeling duurt ongeveer anderhalf uur en gaat grotendeels over onverharde paden. Wie dat wil kan na afloop nog wat drinken en/of napraten.

We bezoeken Jan-Willem en Dorine Donkers die vanuit Ede naar Olst zijn gegaan om een ecologisch huis te bouwen in de Olstergaard.

Olstergaard is niet zomaar een wijk, het is dé wijk voor de toekomst. Een groene wijk waar mensen, dieren en planten in hun omgeving opgaan. Waar volop aandacht is voor het klimaat, de natuur en de gezondheid van de nieuwe bewoners. De openbare ruimte en de woningen worden natuurinclusief en circulair.

Participatie speelt een grote rol in het project. Samen met een deel van de toekomstige bewoners is Olstergaard ontworpen. De wijk wordt met alle nieuwe bewoners verder ingericht.

Olstergaard is een unieke buurt. In een ‘standaard’ woonwijk verkopen wij pas kavels nadat het bestemmingsplan helemaal klaar is. In het geval van Olstergaard betrekken wij bewoners graag al eerder bij het plan. Zo maakt men al vroeg kennis met de nieuwe buren. Daardoor hebben de toekomstige bewoners de kans om samen na te denken over bijvoorbeeld het zoeken van een architect of aannemer. En kunnen er afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld het delen van energie in de buurt. Mensen die voor Olstergaard gekozen hebben, kozen voor een duurzame buurt waar men elkaar al vroegtijdig leert kennen en de buurt samen ‘opbouwt’. 

Het gaat om de beleving en het dolce vita (zoals de Italianen dat zo mooi zeggen, het goede leven). Zo proeven we een hele dag allerlei specifieke italiaanse en Romeinse lekkernijen, maken we een fietstocht op E-bikes kriskras door Rome, spreken we met gepassioneerde kenners van het zoete leven, struinen we door de Testacciowijk, bezoeken Eataly, verkennen we de straten, parken en pleinen van Rome, we verdiepen ons in de culinaire kunst in het museum en doen een workshop koken en uiteraard eten en drinken we samen op het leven!….een greep uit het gevarieerde programma.

De bevlogen en inspirerende gids Hadelinde Brugge zal ons de hele week gidsen.

* voor mensen die liever niet vliegen, bestaat de mogelijkheid om op eigen gelegenheid de reis naar en van Rome te maken. We treffen elkaar dan in Rome. Uiteraard wordt de prijs dan verlaagd met de ticketprijs.