Seizoen 2022 / 2023

Op zondag 21 augustus wordt om 11.00 uur in het Openluchttheater Ede aan de Van Pabstlaan 1 de inmiddels bekende Oecumenische Viering gehouden. In de prachtige omgeving, omringd door mooie muziek en als Edese mensen van binnen en buiten de kerk verbonden met elkaar, kunt u luisteren naar een inspirerend verhaal van een bijzondere gastspreker! Dit jaar is dat Jacobine Geel! De muzikale ondersteuning is door het koor In Between olv Myra van der Jagt. Erik Onnink bespeelt de piano. En het geheel staat onder leiding van ds. Agnès Gilles van de Protestanse Gemeente Ede (de Open Hof). Het Openluchttheater is vanaf 10.30 uur geopend en om 11.00 uur begint de dienst.

Zo zorgen we voor verbinding

Jong en oud hebben de gelegenheid elkaar te ontmoeten in een bijzondere ambiance. Gezien de grote opkomst kunnen we stellen dat het voor veel mensen een jaarlijks terugkomende activiteit, waar men graag bij aansluit.

Voor wie

De oecumenische viering is een gastvrij, open en vooral feestelijk gebeuren. Of je nu een trouwe kerkganger bent of eigenlijk helemaal geen binding hebt met kerk en/of geloof: iedereen is van harte welkom.

Omschrijving van de plek

Het Openluchttheater Ede (of Eder Kuil) valt op door de fraaie parkaanleg. Het is een rijksmonument, gebouwd is in 1936 in het kader van de werkverschaffing.

Over Jacobine Geel

Jacobine Geel is een Nederlandse theologe, televisiepresentatrice en columniste. Geel studeerde theologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. 

U kent haar wellicht van de televisieprogramma’s Ritueel 2001, Jacobine en Schepper & co. Een keer per maand is Geel te horen als dominee, dan preekt zij in de oecumenische gemeente in Kortenhoef. Daarnaast ondersteunt ze uitzendingen van NOS Actueel als deskundige bij kerkdiensten en andere religieuze plechtigheden.

As It Is In Heaven (Zweedse titel: Så som i himmelen) is een Zweedse film uit 2004, geregisseerd door Kay Pollak. De muziek werd geschreven door Stefan Nilsson, die hiervoor een nominatie voor beste componist kreeg op het Europees Filmfestival in 2005. De film was in 2004, met 1.158.415 bezoekers, de best bezochte film in Zweden.

Het verhaal gaat over Daniël Daréus (Michael Nyqvist), een bekende dirigent van in de 40, die tijdens zijn drukke carrière een hartaanval krijgt. Omdat hij het rustig aan moet doen besluit hij terug te keren naar zijn geboortedorp in het noorden van Zweden. Hij gaat in het oude schoolgebouw wonen. Doordat hij onder een artiestennaam terugkeert, herkent niemand hem als het veel gepeste jongetje van vroeger: iedereen kent hem slechts als de bekende topdirigent. In het dorp komt hij zijn oude klasgenoten weer tegen. 

De film draagt enkele ferme stellingnames uit:

- Muziek moet niet als een prestatie worden beoefend ("het is geen wedstrijd"). Muziek staat ten dienste van het gelukkig maken van de mensen. - De mens mag zijn leven op zijn eigen wijze leven, en zich ontplooien op de manier die het best bij hem/haar past. - 'Zonde' bestaat niet. Het is uitgevonden door de kerk, om daarna te kunnen 'vergeven' en daarmee macht over de bevolking te kunnen uitoefenen. - Wie al in zijn jeugd anderen in elkaar slaat, zal dat ook als volwassene blijven doen als niemand ingrijpt.

Wat is er specifiek aan Lutherse liturgie? Daar zijn boeken vol over geschreven, en in de erediensten van de Lutherse kerken worden deze woorden praktijk. De Lutherse kerk is een zingende kerk, en dat zullen we deze avond wel merken. Tijd om je eens verder te verdiepen in rijke liturgische traditie en wat we daarvan al zingend terugvinden in het Liedboek. De Lutherse predikant Maarten Diepenbroek neemt ons mee op omtdekkingstocht.

Wat betekent het om te moeten vluchten? Hoe kun je alles achterlaten, hoe begin je opnieuw? De aangrijpende animatiedocumentaire Flee vertelt het verhaal van één vluchteling, de Afghaans-Deense dertiger Amin, die aan het begin van de jaren negentig zijn woonplaats Kabul verliet. Tegelijk is het een groter verhaal, van alle tijden en alle oorlogen.

Amin is nog een kind wanneer de fundamentalistische moedjahedien de macht grijpen en zijn vader plotseling verdwijnt. Met zijn moeder, zussen en broer vlucht hij uit Afghanistan, om via Moskou uiteindelijk in Denemarken te belanden. De Deense filmmaker Jonas Poher Rasmussen, een goede vriend van Amin (vanwege de veiligheid van zijn Afghaanse familie is het niet zijn echte naam), laat hem zijn verhaal vertellen. Voor het eerst, want Amin heeft al die jaren veel verborgen gehouden. Dat kan hij niet langer volhouden, zijn leven loopt vast. Hij is een succesvolle wetenschapper met een lieve vriend die met hem wil trouwen, maar dat aanbod van geluk en veiligheid schrikt hem af. Hij rent ervoor weg, uit schuldgevoel. Zijn familieleden hebben zo veel voor hem opgegeven dat hij zichzelf geen rust gunt. Zo is het voor drie Oscars genomineerde Flee deels het verslag van een vlucht, deels ook therapie, zonder dat de film zo intiem wordt dat hij de kijker buitensluit. Integendeel: het knappe scenario, geschreven op basis van de gesprekken die Rasmussen in een periode van vier jaar met zijn vriend voerde, brengt Amins ervaringen precies dichtbij genoeg. Dat geldt ook voor de animatie, die een zekere afstand schept (en Amin zijn gewenste anonimiteit verschaft), maar nooit te veel. Soms maken de beelden het verhaal juist indringender. Herinneringen die in een gewone documentaire niet getoond hadden kunnen worden, worden door de animatie tot leven gebracht. Slim is ook de manier waarop Rasmussen de film af en toe voorziet van archiefbeelden, die de kijker eraan helpen herinneren dat het hier niet om fictie gaat. Kabul in de jaren tachtig, het chaotische Moskou net na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, een onmenselijke locatie voor vluchtelingenopvang in Estland. Het decor van een opgejaagd leven. Maar niets maakt het pijnlijke verhaal zo invoelbaar als de stem van Amin. Hij draagt de film met zijn openhartige getuigenis die gaat over angst, leugens, een levensgevaarlijke reis en de gruwelijke mensensmokkelindustrie, maar ook over de prijs van oorlog en de zoektocht naar een plek om te blijven. Vluchten houdt niet op wanneer je een veilig land bereikt, laat Flee zien. Vluchteling blijf je een leven lang. Aldus: Pauline Kleijer 2 maart 2022 (bron: de Volkskrant )

De vraag is opeens weer brandend actueel door de enthousiaste steun die de Russisch Orthodoxe kerk geeft aan de (oorlogs)politiek van de Russische federatie. Maar de kwestie speelt al veel langer – zie de priesters, koningen en profeten in het Oude Israël, de relatie tot de keizer in de Vroege Kerk. In onze dagen: Hitler en Rome. Ze sloten al in juli 1933 een verstrekkend ‘Konkordat’. 

In Nederland was er rol van de kerken tegenover de bezetter en zijn Jodenvervolging (zie bijvoorbeeld de kanselboodschap van juli 1942). Later de kwestie rond het NATO ‘dubbelbesluit’ over middellange afstandsraketten. En nu dus een kerk die een aanvalsoorlog bejubelt en van een theologische rechtvaardiging voorziet.  Hoe zit dat?

Deze avond staat in het teken van het leven en werk van de Deense theoloog en filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855), een religieus schrijver die met onder meer Of/Of (1843), Het begrip angst (1844), Afsluitend onwetenschappelijk naschrift bij Filosofische fragmenten (1846), De ziekte tot de dood (1849) en Oefening in christendom (1850) grote invloed heeft gehad op het filosofisch, theologisch en religieus denken van de twintigste eeuw. In de lezing wordt eerst een inleiding gegeven in de opbouw van Kierkegaards oeuvre, met thema’s als zelfwording, vertwijfeling, angst en zonde. Vervolgens staan we stil bij de relevantie van Kierkegaards oeuvre voor onze tijd en de betekenis van Kierkegaards benadering binnen de theologie en de religie van zijn tijd. Tot slot overwegen we de relevantie van Kierkegaards gezichtspunten voor ons. Er is gelegenheid voor het stellen van vragen en discussie. We zullen enkele geestige en gepassioneerde passages uit diverse geschriften van Kierkegaard lezen, waardoor u intellectueel, spiritueel en literair verrijkt wordt. Na deze avond zult u de zaal in allerlei opzichten warmer verlaten dan u arriveerde en voelt u de neiging een boek van Kierkegaard te willen lezen. Wie daarop vooruit wil lopen, raad ik aan Kierkegaards toespraak Bij een graf (1845) uit zijn Opbouwende toespraken (1843-1845) te lezen, want wie een bewust en betekenisvol leven wil gaan leiden, kan volgens Kierkegaard niet vroeg genoeg beginnen zich door de voorstelling van haar of zijn eigen dood tot ernst en nadenken te laten stemmen.

Suzan ten Heuw (1983) studeerde theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit te Kampen, waar zij zich specialiseerde in de godsdienstfilosofie binnen de systematische theologie, en filosofie aan de Universiteit Leiden, waar zij zich specialiseerde in de History and Philosophy of the Sciences. In het dagelijks leven is Suzan als buitenpromovenda verbonden aan het Instituut voor Wijsbegeerte binnen de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden. In het kader van haar promotieonderzoek volgt zij cursussen Duits bij de Volksuniversiteit Den Haag. Daarnaast is zij als geestelijk verzorger werkzaam op drie psychogeriatrische afdelingen en een revalidatieafdeling van academisch verpleeghuis de Zonnehuisgroep Vlaardingen.

Sake Stoppels wil ons prikkelen en uitdagen om diep te kijken, voorbij aan al te snelle oplossingen. Hij doet dat vanuit zijn geloof in de blijvende kracht van het Evangelie, juist voor onze tijd. 

Dr. Stoppels is lector theologie aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Hij probeert een brug te slaan tussen de theologische wetenschap en de dagelijkse praktijk in de plaatselijke gemeente. Hij heeft daar veel over gepubliceerd.

Die maakbaarheidsgedachte zit de mens al eeuwen in de weg zit, zowel in onze religieuze tradities als in het moderne, seculiere levensgevoel. Aan de hand van de aangrijpende parabel van Job laat Van Nieuwpoort zien dat elke poging tot een antwoord op het menselijk lijden eigenlijk een miskenning ervan is. 

Er is sprake van zowel ontplooiing als een zekere ontsporing.  En wat betreft de vrije geest en de autocraat, hoe verhouden die zich tot elkaar?

De inleider gaat in op de geschiedenis van het zelfportret. Is de schilder van het zelfportret een narcistisch type of ligt het anders, misschien wel héél anders? De lezing eindigt met een aantal selfies van mensen en de reflectie op dit fenomeen dat sinds de smartphone niet meer valt weg te denken. Wat zijn de zegeningen van de sociale media? En hoe kunnen we er (beter) mee omgaan?  

René van den Beld is emeritus-predikant en cabaretier.

Symbolische bloemschikking kan iemand diep raken. Vorm en kleur verbeelden in een symbolische bloemschikking het thema van een viering of de periode in het kerkelijk jaar.

Hanneke Maassen, meester in de bloemsierkunst, neemt ons deze avond mee in de verwondering, creativiteit en de beleving van symbolisch bloemschikken rond het thema Advent.

My Darling Vivian vertelt het romantische maar tevens hartverscheurende verhaal van Vivian Liberto, de eerste vrouw van Johnny Cash en de moeder van zijn vier dochters; een vrouw met een tumultueus leven die gedwongen wordt in de schaduw van Cash te leven. De Johnny Cash biopic Walk the Line beschrijft het turbulente leven van de countrylegende met een focus op zijn relatie met June Carter. Om de mythe van June als zijn redder te creëren, werd een zeer onflatteus beeld geschetst van Vivian, die 13 jaar met Cash getrouwd was. Als gevolg hiervan kreeg ze het imago van iemand die niet meer was dan een niet-betrokken zeur in het leven van Cash. Grappig genoeg schreef Cash Walk The Line over haar. In My Darling Vivian worden deze fouten rechtgezet en vertellen de vier dochters van Cash - uit de eerste hand en voor het eerst - het gehele en eerlijke verhaal van liefde, isolatie, angst, liefdesverdriet en overleven. De film bevat exclusieve, nooit eerder vertoonde beelden en foto’s.

Deze ‘ontlediging’ kan worden opgevat als een ethisch appel tot een dienstbaar bestaan, in beschikbaarheid voor de ander. Maar als Christus dit deed als ‘de gestalte van God bestande’, zegt dit dan ook iets over God? We bespreken de discussies onder theologen over de vraag, of de verschuiving van het beeld van een almachtige God naar een God die ook veranderen en lijden kan, noopt tot andere formuleringen dan die van het dogma? In het bijzonder een weergave van de voorstellen die te vinden zijn in het boek van Bruce L. McCormack (hoogleraar aan het Princeton Theological Seminary), The Humility of the Eternal Son (Cambridge University Press, 2021) zal daarbij onze aandacht vragen.  

The Valley Four nodigt u uit om het verhaal van ‘The man in black’ te komen zien en vooral te komen luisteren naar de gospels van Johnny Cash!

The Valley Four is een groep muzikanten en zangers uit Veenendaal die sinds november 2018 dit programma brengt. In verschillende kerken heeft dit optreden al tot enthousiaste reacties geleid.

De groep bestaat uit amateurmuzikanten, maar steekt zeker uit boven het gemiddelde kerkcombo.

Twee avonden over de oorsprong, de Katholieke liturgie, de liturgie in de Protestantse traditie en de Paasliturgie  (de Heilige Driedaagse) in het bijzonder. Een Rooms-Katholiek in de persoon van Hans Lucassen en een protestant in de persoon van Agnès Gilles vertellen in grote lijnen over de geschiedenis van de liturgie. De eerste avond in een R.K.-kerk, de tweede avond in een protestantste kerk.

Aangekomen op een kernbegrip (zoals gerechtigheid, vrede, heilig, zonde) vertelt eerst de persoon zelf op welke manier hij/zij dat begrip in het leven van alledag tegenkomt; vervolgens voegen andere spelers hun eigen praktijkervaring er aan toe. Sommige begrippen zijn aan elkaar gerelateerd, wat betekent dat je een aantal plaatsen vooruit/achteruit moet gaan, voordat je verder kunt spelen. Aangekomen op een opdracht is het de taak van de speler die opdracht te doen, al dan niet in samenwerking met mede-speler(s). Het eindpunt is ‘de hemel’.

Dr. Ina ter Avest is opgeleid als cultuur- en godsdienstpsycholoog.

Zaterdag 26 november is er van 10.00- 17.00 uur in de Lutherse kerk, Beukenlaan 12 in Ede een ikonententoonstelling. De ikoonschilders die al sinds een aantal jaren bijeenkomen in deze kerk en/of het gemeentecentrum presenteren dan hun werk.

16.00 uur: muziek van Telemann en Bach wordt ten gehore gebracht door Dick Troost (hoofdorgel en kistorgel) en Martin Knotters (traverso).

17.00 uur sluiting

U wordt van harte uitgenodigd deze tentoonstelling en het concert te bezoeken.

Toegang vrij.

En van wat er van terecht is gekomen: hoe staat het er eigenlijk voor met de kerk, met de PKN in het bijzonder. Is er iets te zeggen over haar toekomst? En welke kant stuurde het ‘schip der kerk’ de afgelopen jaren op? Een persoonlijk verhaal! 

Festival of Lessons and Carols is een dienst die traditioneel rond Kerst plaatsvindt, met name in Engeland. In een dergelijke viering wordt het verhaal van de zondeval, de belofte van de Messias en de geboorte van Jezus verteld aan de hand van negen korte lezingen, de lessons, afgewisseld met het zingen van carols, hymnen en koormuziek. Deze dienst is met medewerking van het Wagenings Torenkamerkoor olv Elly Meijer.

Het thema is: De lijn van de lezingen en de gedichten is afgestemd op advent: vanuit de beloften in het Oude Testament naar de vervulling in het Nieuwe Testament.

De muziek van het koor is zeer afwisselend - zoals u van het Torenkamerkoor mag verwachten. Enerzijds zijn er mooie bewerkingen van klassieke Engelse kerstliederen. Anderzijds zijn er ook sfeervolle stukken van bijvoorbeeld de componist Jenkins, Forrest of Pärt. 

Van harte welkom!

De film wordt kort ingeleid door Ben Piepers, die ook het nagesprek zal begeleiden.

Georges en Anne zijn twee voormalige pianoleraren, die gelukkig zijn met elkaar. In de film komt aan dat geluk een plotsklaps een einde:  Anne krijgt een beroerte, waardoor zij lichamelijk zwaar beperkt wordt én ook geestelijk steeds verder achteruitgaat. Dat verval wordt door regisseur Haneke pijnlijk vastgelegd. Georges is heel zorgzaam en betrokken bij  Anne, geen moeite is hem te veel, maar zijn vertwijfeling groeit bij de aftakeling die zich voor zijn ogen voltrekt  en neemt steeds grotere vormen aan... Liefde is de dragende kracht die uiteindelijk leidt tot een dramatisch slot…

Amour is een film uit 2012, regie: Michael Haneke. Met o.a. Jean-Louis Tritignant, Emanuelle Riva, Isabella Huppert en William Shimel. De film werd o.a. bekroond met de Gouden Palm In Cannes en de Oscar voor beste niet-Engelstalige film.

Georges (Jean-Louis Trintignant) en Anne (Emmanuelle Riva), een echtpaar van gepensioneerde muziekleraren die hun nadagen slijten in hun ruime appartement in Parijs. Hoewel op leeftijd (de vertolkende acteurs zijn allebei over de tachtig) zijn de twee fysiek en mentaal nog prima in orde. Daar komt een eind aan wanneer Anne een beroerte krijgt en de helft van haar lichaam verlamd raakt. Met lede ogen moet Georges toezien hij zijn vrouw steeds verder afglijdt richting totale verlamming en het punt dat zij hem niet eens meer herkent. Toch blijft hij zich trouw voor haar wegcijferen. Waarom? De titel geeft het antwoord.

Het is geen boek over de inhoud van geloof maar over de plaats van geloof in de samenleving. In de Westerse samenleving is geloof een mogelijkheid geworden in plaats van een vanzelfsprekendheid. Zelfs gelovigen vinden hun geloof bijzonder. Daardoor is geloven moeilijk geworden. In de inleidingen en het gesprek gaat het over de vraag hoe dat komt. Wat ervaren deelnemers zelf als moeilijkheid in hun geloven? Taylor meent dat mensen een onuitroeibare neiging hebben om op zoek te gaan naar iets wat het leven te boven gaat. Dat ontkennen werkt verstikkend voor het leven. Kunnen we hem hierin volgen?

Ik werk met jongeren in Mexico die een theaterstuk hebben gemaakt over de problematiek aan de grens tussen Mexico en de VS. Dit stuk hebben we gefilmd en laten we u zien (ca. 25 minuten). De jongeren hebben mij gevraagd om een lezing bij hun theaterstuk te maken zodat duidelijk wordt wat er allemaal plaatsvindt aan de grens. Ik heb met hen overlegd en we hebben drie boeken gekozen die als basis dienen voor de lezing en die een beeld schetsen van hoe de grens ontstaan is, wat het betekent om door Mexico te trekken naar de grens met een gammele goederentrein waar je illegaal op verblijft en aan welke gevaren je dan bloot komt te staan. Hoe de Border Patrol bij de grens funcioneert, hoe jongeren die zonder ouders de grens overtrekken worden behandeld. Het is een verhaal waaruit blijkt dat niemand voor niets vlucht en dat het opvangbeleid menselijker moet worden. Veel menselijker en ook zonder onderscheid wat betreft huidskleur.  Nellie Markus

De Statenbijbel heet zo omdat het de Nederlandse Staat was die deze  bijbel uitgaf. Lange tijd beschouwde men deze zeer oude vertaling als de beste ooit! Het werd een bijbel die direct uit de grondtalen vertaald was. Door die bijbel te laten lezen thuis, op school en in de kerk, zou de Nederlandse taal beter gesproken worden, en in heel Nederland het zelfde. Dat is gelukt. Al duurde dat vele jaren! Voldoende ingrediënten voor een unieke inleiding.

Voor het dagelijks leven in zijn klooster schreef Benedictus een Regel. Deze tekst, een van de meest gelezen boeken uit de Middeleeuwen, berustte op oudere modellen, maar bezit een heel eigen karakter. Waar in de oude kloosterregels de nadruk lag op discipline en ascese, is Benedictus opmerkelijk mild van toon.

Het menselijk karakter maakt de regel tot meer dan alleen een historisch belangrijk document. Ook niet-christenen in de 21ste eeuw kunnen er kracht en inspiratie uit putten:

• Regelmaat, authenticiteit, zuiverheid en aandacht voor de dingen die je doet zijn waarden van alle tijden.

‘Sint Benedictus had iets begrepen dat wij soms niet meer begrijpen: dat orde ruimte geeft’.

Bibliodrama is meer dan het naspelen van een verhaal. Het gaat om de wisselwerking tussen de tekst en de eigen situatie en context. Een nagesprek is altijd onderdeel van de avond. Zo wil bibliodrama op creatieve en speelse wijze bijdragen aan zingeving en geloof in het persoonlijke leven en in de bredere maatschappelijke ontwikkelingen.

ds Marcel Wielhouwer is predikant, en geestelijk verzorger bij Opella.

Heb jij lef? Heb jij het lef om over Jezus te vertellen en Hem te volgen? Heb jij het lef om het op te nemen voor iemand die gepest wordt? Heb jij het lef om eerlijk te zijn?

In dit programma worden de kinderen uitgedaagd om lef te hebben. Om net zoveel lef te hebben als David, die de reus Goliath versloeg. Niet omdat David zo sterk was of ontzettend groot, niet omdat Hij dacht: 'dat doe ik wel even...' Nee, omdat hij het Lef had om te vechten tegen Goliath samen met God. David vertrouwde op God.

Tijdens dit programma dagen we kinderen uit om lef te hebben. Dit doen we door middel van liedjes, goocheltrucs, filmpjes, Olly (de orang-oetan) komt langs en doet een gevaarlijke goocheltruc, een Bijbelverhaal (David en Goliath) en een wedstrijd tussen jongens een meiden.

Kindertheater Knettergek is een christelijk theater dat het evangelie wil vertellen aan kinderen van de basisschoolleeftijd door middel van voorstellingen. In de voorstelling staat Jezus centraal. Wij geven geen voorstellingen over normen en waarden, maar alleen of gewoon voor het plezier. In elke voorstelling vertellen we over Gods liefde voor ons.

De kleine gemeenschap rond de tempel in Jeruzalem weet zich enerzijds erfgenaam van een groots verleden met een indrukwekkende godsdienstige traditie, denk aan Mozes en de grote profeten. Anderzijds voelt men zich bedreigd, als kleine minderheid in een groot Perzisch rijk. Dat leidt tot heel verschillende reacties op de ander, de buitenstaander, vanuit verschillende vormen van geloofsbeleving en theologie. De verschillen tussen enerzijds de boeken Ezra en Nehemia en anderzijds de latere delen van het boek Jesaja, in deze tijd geschreven, zijn aanzienlijk. Waar komen die verschillen vandaan: van de omstandigheden, of (ook) van verschil in geloofsovertuiging? Ook andere bijbelboeken komen voorbij, zoals Jona en Ruth. En buitenbijbelse geschriften, papyri uit Elefantine in Egypte, blijken een onverwacht licht te werpen op dit tijdperk. Een leerhuisavond met een historische insteek, maar met het doel, als in een spiegel onze eigen houding tegenover de ‘vreemdeling’ beter te begrijpen.

In een tijd waar veel op ons afkomt om ons druk om te maken hebben we steeds vaker behoefte aan een rustmoment. Meditatie is één van de manieren om die rust te vinden. Daarbij oefenen mensen in meer bewustwording en gaan op zoek naar wie ze diep van binnen zijn.

Het moment van stilte na de overweging of het luisteren naar muziek tijdens de zondagse viering kun je ervaren als een meditatiemoment. Er zijn er verschillende manieren om te mediteren. Je kunt het alleen doen of in een groep. Andries Scherpenzeel is ervaren in het begeleiden van meditatiebijeenkomsten voor groepen. Hij leidt deze meditatie en Erik Onnink speelt op de vleugel. 

Tegelijkertijd is het een verschijnsel met diepe historische wortels, die minimaal tot in de oudheid teruggaan. In vrijwel alle analyses wordt al snel een verband gelegd met de opkomst en de geschiedenis van het christendom en de wijze waarop in de christelijke theologische traditie over ‘joden’ en ‘jodendom’ is gesproken, gedacht en geschreven. Maar hoe zit dat precies? Hoe hebben christenen zich de eeuwen door gepositioneerd ten opzichte van de joden en van het antisemitisme? In deze lezing gaan we op zoek naar de historische achtergronden en staan we stil bij hedendaagse uitingen van antisemitisme.

anonieme schilder

In een opmaat naar Pasen gaan we in 7 dagdelen aan de hand van een kunstzinnige pelgrimstocht. De weg naar binnen. In de ingetogen periode tussen carnaval en Pasen maken we ruimte in onszelf om een pelgrimage naar onze innerlijke bron te maken.  

De moderne pelgrim verbindt zijn leven of levensloop – even of voor langere tijd – met een plaats die heilig is. Hij bewandelt deze weg, open, verkennend en onderzoekend.

Die heilige plaats die wij in deze cursus bereizen zit in ons zelf. We maken gebruik van meditatie, stilte, muziek en verschillende kunstzinnige technieken. Je mag op weg gaan met een open houding, verkennend en onderzoekend.

Ervaring of talent niet nodig; het is voor iedereen toegankelijk.

Het zegt vaak wie of wat we belangrijk vinden en waar we waarde aan hechten. Denk daarbij aan onze relatie met dieren en natuur. Tegelijk denken en werken we  vaak met ...frames.., zo wordt barbecue al snel gezien als iets voor mannen, witte wijn voor vrouwen en snoep voor kinderen.   

Tijdens deze avond staan we stil bij hoe wij in onze wereld voeding produceren en consumeren, hoe dat verbonden is met levensstijl en identiteit. Daarbij kijken we ook welke rol voeding speelt in de Bijbel.

De Johannes-Passion van Bach (1685-1750) is een heel andere compositie dan de meer bekende Mattéüs-Passion van dezelfde componist. In de eerste plaats is de geschiedenis van het werk veel ingewikkelder. Bach heeft het werk meerdere malen veranderd en van die veranderingen zijn we niet goed op de hoogte. Er ontbreken nogal wat gegevens om de verschillende plaatjes compleet te krijgen. Een overzicht van de uitvoeringen maakt dat duidelijk:

1724 Nicolaikirche (komt bijna overeen met huidige versie)

1725 Thomaskirche (nogal wat veranderingen aangebracht)

1728 Nicolaikirche (bijna gelijk aan 1724)

1732 (?) Nicolaikirche

Als Bach zijn Passionen gaat schrijven in Leipzig, sluit hij aan bij een Lutherse traditie om op Goede Vrijdag, en soms ook op Palmzondag, het lijdensverhaal uit een van de evangeliën in rolverdeling voor te dragen. Het is een gebruik dat teruggaat op de 10e eeuw.

Bachs Johannes-Passion is een oratorische passion: Bijbeltekst wordt in rolverdeling voorgedragen en afgewisseld met commentaar in de vorm van koralen (12) en aria’s en arioso’s (10). (Minder aria’s dan in de Matthäus Passion.)

Tijdens de lezing zullen aan de hand van klinkende voorbeelden de verschillen tussen de Passionen duidelijk worden gemaakt.

Nadat de 85 jaar oude André een beroerte krijgt, raakt hij voor de helft verlamd en is het leven niet meer wat het was. Als bon-vivant besluit hij de verdere aftakeling niet af te willen wachten en vraagt zijn dochters Emmanuèle en Pascale om hem te helpen er een eind aan te maken. Hiermee confronteert hij de twee vrouwen niet alleen met een moreel dilemma, maar zadelt hij ze daarbij op met grote praktische en emotionele uitdagingen. Een film van François Ozon.

Zaterdag 1 april voert de Christelijke Oratoriumvereniging ‘Sursum Corda’ uit Lunteren de Mattheüs Passion van Bach uit in Lunteren.

Ter voorbereiding op dit concert geeft dirigent Gert Jan van der Pol een lezing over de ‘Grote Passie’. Hij gaat nader in op deze wereldberoemde compositie, waarin Bach ons persoonlijk aanspreekt en bij het lijdensverhaal betrekt, omlijst door ‘live’ gezongen fragmenten door het koor.

De luisteraar krijgt een actief aandeel in de lezing door het instuderen en zingen van een koraal en een koorwerk.

Op allerlei muzikale manieren geeft Bach een stem aan de evangelist, de menigte, of aan de 18e-eeuwse luisteraar die in de koralen uiting geeft aan de rouw en ontzetting die het lijden van de onschuldige Christus bij hen oproept.

De meerdere lagen in de Passie en de beeldende wijze waarop Bach de tekst verklankt, komen aan bod in deze lezing.

Uitvoerenden

Dirigent Gert Jan van der Pol

De in Ede geboren dirigent Gert Jan van der Pol studeerde Muziekwetenschap aan de universiteit van Utrecht en Schoolmuziek aan het conservatorium van Arnhem. Hij begon al op zeer jonge leeftijd met dirigeren (bij het Taborjongerenkoor) en volgde lessen bij bekende Nederlandse koordirigenten zoals Jan Boogaards en Hans van den Hombergh. Uiteindelijk studeerde hij Koordirectie bij Joop Schets.

Van der Pol is muziekleraar en koordirigent aan de Stichtse Vrije School en aan de Tobiasschool in Zeist (Vrije school voor speciaal onderwijs). Sinds 1997 dirigeert Gert Jan van der Pol de COV Sursum Corda uit Lunteren.

COV Sursum Corda Lunteren

COV Sursum Corda werd opgericht in 1930. Het koor, dat repeteert in Lunteren maar veel leden uit de regio heeft, bestaat uit zo’n zestig leden en heeft een, voor een oratoriumvereniging, jonge uitstraling. Mede dankzij dirigent Gert Jan van der Pol en repetitor Ans van Scherrenburg is iedere repetitieavond een combinatie van inspanning en ontspanning met als resultaat een prachtig concert. 

Voor meer informatie: www.covsursumcorda.nl.

Het boek "Bijbels ABC" is ontstaan uit een cursus, waarin Miskotte de gemeente wilde toerusten tot een ‘betere weerstand’ tegen de hatelijke ideologie van de Nazi’s, die gruwelijk en gewelddadig Europa in de greep genomen hadden. Miskotte laat zien dat de bijbelse woorden en begrippen een heel kritische portee hebben, die echter veelal bedekt is geraakt onder een algemene christelijke en burgerlijke gelovigheid. Miskotte wil de gemeente weer de kritische en bevrijdende strekking van het bijbelse spreken laten ontdekken.   

Wat komt tot ons toe uit de traditie over Abraham, of over Maria? Of over Paulus, of over Martha? Of over  …  We bepalen in samenspraak door welke voorvader/-moeder we ons die avond laten inspireren, en volgen dan de werkwijze van ‘poetisch schrijven’. Op die manier werken we samen aan een ‘gedicht’ dat ieder van ons meeneemt in het leven van alledag, om te groeien tot een goede voorvader/-moeder voor wie na ons komt.

Dr. Ina ter Avest is opgeleid als cultuur- en godsdienstpsycholoog.

 Die stroming meende dat Christus uitging van een andere, hogere God dan de God van Israël. Gnostici leerden dat ieder mens in principe een deeltje van die hoge God in zich heeft en dat het erom gaat, daarover gnosis, kennis te verwerven. Ook in onze tijd is hiervoor veel belangstelling, omdat deze richting afwijkt van het kerkelijke christendom.

De inleiding hierop wordt verzorgd door prof. dr. Riemer Roukema. Hij heeft veel onderzoek naar de gnostiek gedaan en schreef hierover enkele boeken. Hij werkt aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam en Groningen.

 Inspiratie en verzet van vrouwen uit verschillende maatschappelijke geledingen wordt besproken aan de hand van vrouwen die als rolmodel kunnen worden beschouwd. Ook de vraag waarom er na de oorlog minder bekend werd over de rol van vrouwen in het verzet dan die van mannen komt aan de orde.

Brother (2021) is een korte film (drama, fictie) over de impact van psychose op een gezin. De broers Ivo (16) en Tom (18) zijn heel close. Op een dag merkt Ivo dat Tom ongewoon gedrag vertoont. Zijn grote broer waar Ivo altijd naar heeft opgekeken, staat op het punt zijn verstand te verliezen. Wanneer Toms gedrag steeds alarmerender wordt, staat Ivo voor een moeilijke beslissing. Zal hij zijn broer ooit terugkrijgen?

Regisseur Lisanne Sweere is een actrice en filmregisseur uit Nederland. Na 10 jaar acteren in een grote verscheidenheid aan Nederlandse films en televisieseries heeft ze nu haar eerste korte autobiografische film 'Brother' geschreven en geregisseerd, gebaseerd op haar eigen jeugdervaringen.

O, Mens, leer dansen

anders weten de engelen in de hemel

met jou niets aan te vangen.

                    ( aan Augustinus toegeschreven)

De veertig dagen tijd nodigt uit tot reflectie en bezinning, met name op onderwerpen, zoals leven, dood en opstanding. Vaak zoeken we daarvoor een rustige, stille plek op, zowel letterlijk in onze fysieke omgeving als figuurlijk in onze geest.

Meditation des Tanzes- Sacred Dance kan daarvoor een andere vorm zijn, een andere mogelijkheid om in contact te komen met wat in ons innerlijk leeft.

 In deze dansvorm dansen we verbonden in de cirkel waar ieder zijn/haar eigen ruimte heeft en die via de dans ook verkent.

Dat kan op verschillende manieren. De ene keer roept dat verstilling op, de andere dans is wat uitbundiger van aard. De ene keer zijn we meer naar binnen, de andere keer meer naar buiten gericht. Zo ook de muziekstijlen: klassieke, religieuze en folkloristische muziek wisselen elkaar af.

De dansen zijn eenvoudig van aard en worden - stap voor stap -  aangeleerd.

Het meditatieve element staat centraal, individuele prestatie is niet belangrijk. We richten ons op bewuste aandacht en beleving.  

Mw.Oda Damen, docente Meditation des Tanzes (opgeleid door Friedel Kloke-Eibl), zal deze avonden begeleiden.

De ziel is immers onzichtbaar en haar bestaan is niet te bewijzen. 

Veel filosofen (en ook veel theologen) beschouwen het begrip ‘ziel’ daarom als achterhaald. Maar met ‘ziel’ duiden we ook het meest innerlijke in onszelf aan. Gaat er misschien iets waardevols verloren als we het woord ‘ziel’ niet meer kunnen gebruiken?

Tijdens deze leerhuisavond gaan we onderzoek doen naar de betekenis van het begrip ziel voor het mens-zijn, met name in religieuze zin. Is er een herwaardering van de ziel mogelijk, een nieuwe manier om ‘ja’ te zeggen tegen de ziel?

De inleider is dr. Renée van Riessen. Ze doceerde godsdienstfilosofie aan de Protestantse Theologische Universiteit en was bijzonder hoogleraar Christelijke filosofie aan de Universiteit Leiden. Over de ziel schreef zij het essay De ziel opnieuw. Over innerlijkheid, inspiratie en onderwijs (Amsterdam 2013).  

En veelmeer: wat wordt er nu eigenlijk mee bedoeld? Waar komt het begrip ‘opstanding des vlezes’ vandaan – en wat verstaan we onder ‘eeuwig leven? Een spannende én verrassende zoektocht naar zin en betekenissen.

Polariserende gesprekken in de samenleving.  Gesprekken in de (kerk)gemeenschap, waarbij de gemoederen hoog oplopen. Een vergadering op het werk, waarbij je niet tot een gedeelde visie kunt komen.

Dit zijn voorbeelden van situaties waarin Dynamische Oordeelsvorming een uitkomst zou kunnen bieden. 

Oordelen doen we de hele dag door. Maar weten we waarop we onze oordelen baseren? Zijn we ons bewust van de achterliggende (voor)oordelen en gevoelens? Vaak bepalen primaire gevoelens en onbewuste gedachten ons oordeel. Deze gevoelens en gedachtes sturen vervolgens de inhoud van een gesprek, zonder dat we dit doorhebben. Het gevolg is, dat we geen daadwerkelijk inzicht krijgen in wat er zich in het moment afspeelt.

Door te werken met Dynamische Oordeelsvorming en onszelf vragen te stellen, objectiveren we primaire reacties. Dit geeft helderheid, innerlijke rust en vernieuwende inzichten. 

Elsemiek Bezemer, socioloog en docent Maatschappijwetenschappen aan de vrijeschool Pabo van de Hogeschool Leiden begeleid deze workshop. 

Wilt u uw oordeelsvermogen ontwikkelen en helderheid en rust scheppen in ingewikkelde gesprekken? Meldt u zich dan graag aan voor deze avond. 

Annemiek Schrijven werkt bij de KRO-NCRV. Daar presenteert ze het televisieprogramma (en podcast) De Verwondering.  Verder presenteert ze Mijn Pelgrimspad op NPO2. Ook was ze hoofdredacteur van het magazine De Verwondering.

Annemiek kan het interviewen niet laten. Daarin laat ze zich graag leiden door de inspirerende tip van kerkvader Augustinus: ‘Eert in elkander God.’

Na haar conservatoriumopleiding ging Annemiek aan de slag bij Radio 4, haar eerste grote en blijvende liefde. Al gauw maakte ze ook talloze afleveringen voor Damokles, de radio-documentaireserie van de KRO. Met haar ‘Vrouwenvluchtheuvel’ won ze daar de ADO-Mediaprijs. Tevens presenteerde ze NCRV-radioprogramma’s als Plein Publiek, Muziek Vandaag, Volgspot, Passie en Nachtlicht. Haar televisieloopbaan begon met de reeks Copyright Mens. Daarna presenteerde ze voor de IKON o.a. Het Vermoeden, IKON-live, Alziend Oog en De Nachtzoen. Ook schreef ze diverse boeken, waaronder Rachab, Verlicht mijn nacht, Mijmeringen van een stadse pelgrim, Ik geloof het wel, en Verlicht en verlost. Momenteel is ze columniste voor de NCRV-gids. Annemiek Schrijver treedt ook op met het geven van lezingen, workshops en als dagvoorzitter.

We bezoeken Jan-Willem en Dorine Donkers die vanuit Ede naar Olst zijn gegaan om een ecologisch huis te bouwen in de Olstergaard.

Olstergaard is niet zomaar een wijk, het is dé wijk voor de toekomst. Een groene wijk waar mensen, dieren en planten in hun omgeving opgaan. Waar volop aandacht is voor het klimaat, de natuur en de gezondheid van de nieuwe bewoners. De openbare ruimte en de woningen worden natuurinclusief en circulair.

Participatie speelt een grote rol in het project. Samen met een deel van de toekomstige bewoners is Olstergaard ontworpen. De wijk wordt met alle nieuwe bewoners verder ingericht.

Olstergaard is een unieke buurt. In een ‘standaard’ woonwijk verkopen wij pas kavels nadat het bestemmingsplan helemaal klaar is. In het geval van Olstergaard betrekken wij bewoners graag al eerder bij het plan. Zo maakt men al vroeg kennis met de nieuwe buren. Daardoor hebben de toekomstige bewoners de kans om samen na te denken over bijvoorbeeld het zoeken van een architect of aannemer. En kunnen er afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld het delen van energie in de buurt. Mensen die voor Olstergaard gekozen hebben, kozen voor een duurzame buurt waar men elkaar al vroegtijdig leert kennen en de buurt samen ‘opbouwt’. 

Het gaat om de beleving en het dolce vita (zoals de Italianen dat zo mooi zeggen, het goede leven). Zo proeven we een hele dag allerlei specifieke italiaanse en Romeinse lekkernijen, maken we een fietstocht op E-bikes kriskras door Rome, spreken we met gepassioneerde kenners van het zoete leven, struinen we door de Testacciowijk, bezoeken Eataly, verkennen we de straten, parken en pleinen van Rome, we verdiepen ons in de culinaire kunst in het museum en doen een workshop koken en uiteraard eten en drinken we samen op het leven!….een greep uit het gevarieerde programma.

De bevlogen en inspirerende gids Hadelinde Brugge zal ons de hele week gidsen.